با فصل دوم سری آموزش‌های مقالات مروری در خدمت شما علاقمندان به این حوزه هستیم. در این مجموعه آموزش‌ها کارشناسان تیم کارت نگارش مقاله مروری با رویکرد سیستماتیک را به طور علمی به شما آموزش خواهند داد. در واقعا آنچه که واقعا برای نگارش مقالات مروری نیاز دارید در این آموزش ارائه خواهد شد.
در جلسه گذشته در خصوص شناسایی منابع چاپ نشده در مقالات مروری مطالب ارائه گردید.
در این جلسه از آموزش نگارش مقاله مروری در مورد حساسیت و اختصاصی بودن جستجو (ویژگی) مطالبی که توسط کارشناسان تیم کارت پروژه جمع آوری گردیده خدمتتان ارائه خواهد شد. با ادامه آموزش حساسیت و اختصاصی بودن جستجو در این جلسه با ما همراه باشید.
حساسیت و اختصاصی بودن (ویژگی) جستجو
در این قسمت در مورد حساسیت و اختصاصی بودن جستجو مطالب گردآوره شده است که خدمتتان ارائه خواهیم نمود.
- حساسیت و ویژگی با هم رابطه معکوس دارند.
حساسیت یک جستجو: چند درصد مقالات مرتبط، کشف و گزینش شده‌اند.
چند نکته در اینجا وجود دارد که باید خدمتتان ارائه شود. وقتی که جستجو می‌کنید، دو تا نکته را باید در مورد حساسیت و اختصاصی بودن جستجو در نظر بگیرید؛ یکی حساسیت در جستجو و یکی میزان اخص بودن و اختصاصی بودن جستجو است. اینجا با هم رابطه‌ی معکوس دارند. وقتی حساسیت بالا برود، ویژگی پایین می‌آید.
در صورتیکه تمایل به انجام مقاله علمی ترویجی دارید می‌توانید با کارشناسان کارت پروژه در ارتباط باشید.
اگر ویژگی بالا برود، حساسیت پایین می‌آید. حساسیت یک جستجو چیست؟ اینکه چند درصد مقالات مرتبط، کشف و گزینش شدند. یعنی چه؟ یعنی اگر در حوزه‌ای که ما می‌خواهیم مطالعه کنیم که به زبان فارسی، چه انگلیسی مثلاً ده هزار منبع وجود دارد، ما چند درصد آن را در کارمان دخالت می‌دهیم؟ آیا ده درصد؟ آیا پانزده درصد؟ از بین همه‌ی مقالات مرتبط طبیعتاً می‌توانند بسیار زیاد باشند، ما چند درصد را انتخاب می‌کنیم؟ اینکه چند درصد را انتخاب کنیم، می‌شود حساسیت یک جستجو و تقریباً با یک معیار عام و کلان است.
راهکارها:
- جستجو از چندین بانک اطلاعاتی (حتی منابع چاپ نشده)
- استفاده از واژه‌های نسبتا عام
- جستجوی مقالات به زبان‌های مختلف
- افزایش دامنه سال‌های مورد بررسی
- استفاده از کلمات مترادف و ترکیب آنها با عملگر «یا (OR)»
بنابراین ما باید چه کاری انجام دهیم که حساسیت جستجو را افزایش بدهیم؟ بانک‌های مختلف را جستجو کنیم. حتی منابع چاپ نشده را جستجو کنیم. ما می‌خواهیم حساسیت جستجوی خود را افزایش دهیم. یعنی چه؟ یعنی میزان جامعیت کار خود را افزایش دهیم. حساسیت، جامعیت کار است و اختصاصی بودن نیز مانعیت کار است.
ما اگر بخواهیم جامعیت کار خود را افزایش دهیم، یعنی بیشتر آثاری که وجود دارند را کار ما دربر بگیرد، نباید به یک بانک اطلاعاتی اکتفا کنیم. به چند پایگاه و چندین وب‌سایت، چندین روز، چندین بار جستجو کنیم. جستجوهای چندباره، کلیدواژه‌های مختلف، همه را انجام دهیم تا جامعیت کارمان افزایش پیدا کند و منابع چاپ نشده را هم جستجو بکند. از واژه‌های عام استفاده کنیم.
بسیاری اوقات اگر واژه‌ی ما عام باشد، می‌تواند نتایج بیشتری را به ما برگرداند. یا یک راهکار دیگر این است که به زبان‌های مختلف جستجو کنیم؛ فارسی، انگلیسی، عربی و هرچه که فکر می‌کنیم به دردمان می‌خورد به زبان‌های مختلف در مناطق مختلف جستجو کنیم تا میزان جامعیت کارمان افزایش پیدا کند. یک راهکار دیگری که وجود دارد این است که سال‌ها را افزایش دهیم. مثلاً اگر کار ما ۲۰۱۸ تا ۲۰۰۸ را در بر می‌گرفت، آن را مثلاً از ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ یا ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۸ تبدیل کنیم. با این تدابیر میزان حساسیت و جامعیت کار افزایش پیدا کند.
از کلمات مترادف و ترکیب آنها با عملگر «یا (OR)» استفاده کنیم. شما باید بدانید که در جستجو پیشرفته با عملگرها یا operators کار داریم. AND OR, Not از گیومه استفاده می‌کنیم، از منها استفاده می‌کنیم، باید بتوانیم از همه‌ی این عملگرها استفاده کنیم تا کلمات مترادف را پیدا کنیم.
- به طور کلی می‌توان با مقایسه تعداد مقالات یافت شده اولیه و تعداد مقالاتی که در نهایت به مرحله تحلیل اطلاعات وارد می‌شوند، تا حدودی به میزان حساسیت استراتژی جست‌وجو پی برد.
بنابراین به طور کلی می‌توان گفت با مقایسه تعداد مقالات یافت شده‌ی اولیه و تعداد مقالاتی که نهایتاً به مرحله‌ی تحلیل وارد می‌شوند، میزان حساسیت استراتژی جست‌وجو مشخص می‌شود. بنابراین ابتدا کل مقالات اولیه‌ای که پیدا کردیم را شناسایی می‌کنیم و تعداد مقالاتی هم که نهایتاً وارد مرحله‌ی تحلیل شدند، در می‌آوریم، این‌ها را با هم مقایسه می‌کنیم تا بعداً حساسیت استراتژی جست‌وجو مشخص شود.
- ویژگی یا اختصاصی بودن: چه میزان مقالات غیرمرتبط گزینش نشده‌اند. راهکار:
- استفاده از عملگر «و (AND)» در ترکیب کلمات
اما ویژگی یا اختصاصی بودن جست‌وجو یا آنچه که مانعیت می‌نامیم، چه میزان مقالات غیرمرتبط گزینش نشدند؟ بسیار اهمیت دارد. اینجا ما می‌خواهیم مانع شویم از اینکه مقالات غیرمرتبط وارد کارم شدند. بسیار اهمیت دارد مقالاتی بیایند که غیرمرتبط هستند. ما باید جلوگیری کنیم از اینکه مقالات غیرمرتبط وارد کار ما شوند. معیار ما چیست؟ ویژگی یا اختصاصی بودن. چه راهکاری را باید در پیش بگیریم تا مقالات غیرمرتبط را وارد کارمان نکنیم؟ مشکلی که در ارتباط با حساسیت وجود دارد این است که زیرا منابعی که بازیابی می‌شوند، زیاد هستند و جست‌وجوی ما جامع است، ممکن است مقالات غیرمرتبط با آنها باشد. همان‌طور که قبلاً گفتیم، اگر حساسیت بالا باشد، جامعیت بالا باشد، اختصاصی بودن یا مانعیت پایین می‌آید.
پس اگر متن بیشتر به جای اینکه بخواهیم به‌صورت جامع جست‌وجو کنیم، می‌خواهیم مانع جست‌وجو کنیم. یعنی مانع شویم از اینکه مقالات غیرمرتبط وارد کارمان شوند، باید از این ویژگی استفاده کنیم. از عملگرهایی مانند «و (AND)» در ترکیب کلماتمان استفاده بکنیم. یا موارد دیگری که ما بعداً راجع به آن در بخش عملی صحبت می‌کنیم. باعث می‌شوند که ما مقالات کاملاً مرتبط با کارمان را انتخاب کنیم و مقالات غیرمرتبط را وارد کارمان نکنیم.
- دو شاخص فوق نسبت معکوس دارند. محقق باید در ابتدا بهترین استراتژی جست‌وجو را تعیین نماید تا میزان اختصاصی بودن و حساسیت جست‌وجوی خود را به حداکثر برساند.
شاخص‌هایی که بیان کردیم، یعنی چه حساسیت و چه ویژگی، شاخص‌هایی هستند که با هم نسبت معکوس دارند. یعنی چه؟ وقتی که ما جامعیت کارمان را بالا ببریم، مانعیت پایین می‌آید و وقتی مانعیت را بالا می‌بریم، جامعیت پایین می‌آید. مثلاً اگر مانعیت را بالا ببریم، ممکن است نهایتاً ۵۰ مقاله چاپ پیدا کند. در حالی که اگر جامعیت را استفاده می‌کردیم، ممکن بود ۲۰۰ یا ۳۰۰ مقاله را پیدا کنیم.
در سایت کارت پروژه انجام مقاله همایشی توسط کارشناسان سایت ما برای دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری قابل انجام است.
بنابراین محقق باید از همان ابتدا مشخص کند که استراتژی جستجوی او چیست و میزان اختصاصی بودن و میزان حساسیت خودش را تا جایی که می‌تواند به حداکثر برساند یا اگر بتواند این دو تا را به حالت بالانس درآورد. اما معمولاً می‌گویند که نمی‌شود حالت بالانس را خوب درآورد یا باید به حساسیت پرداخت یا به ویژگی. داشتن این دو تا در کنار هم بسیار دشوار است.
- چرا به ابزارهایی برای بازیابی اطلاعات نیازمندیم؟
- از چه ابزارهایی برای جستجوی اطلاعات بهره می‌برید؟
در جستجو مهم است که ما بدانیم چرا به ابزارهایی برای بازیابی نیازمندیم؟ نمی‌توانیم همین‌طوری و بدون هیچ دانشی جستجو را انجام دهیم. بنابراین ابزارهای جستجو را باید شناسایی کنیم.
از چه ابزارهایی استفاده کنیم؟
راهنماهای موضوعی
موتورهای جستجو
راهنماهای موضوعی با موتور جستجو
ابرموتورهای جستجو
در اینترنت ما با راهنماهای موضوعی یا web directory سروکار داریم؛ نمونه‌های مهم آن موتورهای جستجو یا search engine with google مهم‌ترین آنها است.
بعضی از سایت‌ها هم راهنمای موضوعی هستند، هم موتور جستجو. الآن درست است که یاهو در اصل یک راهنمای موضوعی است، اما موتور جستجو است، حتی ضعیف. و گوگل هرچند موتور جست‌وجو است، اما یک دایرکتوری هم دارد. پس گوگل و یاهو هم موتور جست‌وجو و هم راهنمای موضوعی هستند. ما باید بتوانیم از این دو تا هر زمانی که می‌خواهیم استفاده کنیم.
یک چیز دیگر هم وجود دارد، آن هم ابرموتورهای جستجو یا meta search engines است. ابرموتورهای جستجو که البته در حال حاضر کم هستند و خیلی هم پر کاربرد نیستند، می‌آیند و به جای اینکه یک موتور جستجو را ما جستجو کنیم، با یک جستجوی واحد، چند موتور جستجو را با هم جستجو می‌کنند. یعنی به جای اینکه یک بار با یاهو جستجو کنیم، یک بار با بینگ، یک بار با گوگل، یک بار با Yandex، با یک ابرموتور جستجو همه‌ی آنها را در آنِ واحد جستجو می‌کنیم. البته این‌ها کمبودها و مشکلاتی دارند که خیلی مورد استقبال واقع نشدند.
- شیوه‌های شروع جستجو
- ترفندها و نکته‌های جستجو
- جستجوی ساده و پیشرفته
- معیارهای ارزیابی منابع بازیابی شده
- اصول اخلاقی و حق مؤلف
- استناد به منابع اینترنتی
در جستجو ما باید ببینیم چگونه جستجو را شروع کنیم؛ از چه ترفرندها و نکته‌هایی در جستجو بهره ببریم؟ چگونه جستجوی ساده داشته باشیم و چگونه جستجوی پیشرفته داشته باشیم. منابع بازیابی شده‌ام را چگونه ارزیابی کنیم؟ این نکات بسیار مهم است. چگونه باید ارزیابی کنیم؟ آیا اصول اخلاقی و حق مؤلف را رعایت کنیم یا خیر؟ این جستجوی ما ممکن است دربردارنده‌ی نکات غیراخلاقی باشد یا نوع جستجوی ما به شکلی باشد که حق مؤلّف را رعایت نکند. این مشکلی است که وجود دارد.
ممکن است که افراد یا پایگاه‌هایی باشند که واسط باشند و بروند از سایت‌های اصلی به شکل غیرمتعارف اطلاعات را به ما دهند. وقتی که این اتفاق صورت بگیرد، یعنی حق مؤلف صورت نگرفته و اصول اخلاقی رعایت نشده است.
درست است که جستجوی ما باید دقیق باشد، اما نه به این معنا که اخلاق را ادا کنیم.
به منابع اینترنتی باید استناد بکنیم. یادمان باشد که درست است که ما از منابع اینترنتی یا از وب‌سایت‌ها استفاده می‌کنیم، باید به آنها استناد کنیم. زیرا ممکن است در جستجو ما به سایت استناد کنیم.
جستجو و مرور متون چند مورد را دربر می‌گیرد؛ منابع اصلی مرور کدام‌اند؟ به ما نشان می‌دهد که منابع اصلی مرور چه چیزهایی هستند. چه نظریه‌ها، مفاهیم و ایده‌هایی وجود دارند؟ وقتی که جستجوی خوبی داشته باشیم، مهم‌ترین آنها را به ما نشان می‌دهد. مهم‌ترین زمینه‌های هستی‌شناسانه و شناخت‌شناسانه‌ی حوزه‌ی مورد بررسی کدام‌اند؟ یعنی جستجو به ما نشان می‌دهد به لحاظ هستی‌شناسی و به لحاظ معرفت‌شناختی چه زمینه‌هایی وجود دارند. چه پرسش‌ها و مشکلاتی در خصوص مورد نظر وجود دارد؟
جستجو نشان می‌دهد در این موضوع چه پرسش‌ها و مشکلاتی وجود دارد؟ دانش در این زمینه به چه قالبی ساختار پیدا کرده است و تنظیم شده است؟ به ما همه‌ی این‌ها را می‌گوید. زیرشاخه‌‌ها و تعاریف مرتبط با موضوع کدام است؟ همه‌ی این‌ها را جستجو می‌گوید و مهم‌ترین مسائل و چالش‌ها چه چیزهایی هستند؟ اگر جستجوی خوبی را انجام دهیم، همه‌ی این موارد را پوشش می‌دهد.
در این جلسه آموزشی در خصوص حساسیت واختصاصی بودن جستجو در مقالات مروری مطالبی خدمتتان ارائه گردید در جلسه آینده در خصوص معیارهای ورود مطالعات به مرور سیستماتیک در خدمت شما خواهیم بود.
با ادامه آموزش ها با ما همراه باشید.
پایان جلسه بیست و سوم