با فصل دوم سری آموزش‌های مقالات مروری در خدمت شما علاقمندان به این حوزه هستیم. در این مجموعه آموزش‌ها کارشناسان تیم کارت نگارش مقاله مروری با رویکرد سیستماتیک را به طور علمی به شما آموزش خواهند داد. در واقعا آنچه که واقعا برای نگارش مقالات مروری نیاز دارید در این آموزش ارائه خواهد شد.
در جلسه گذشته از آموزش نگارش مقاله مروری سیستماتیک در خصوص معیار اعتماد یا پایایی در مقالات مروری مباحثی خدمتتان ارائه شد. در این جلسه در خصوص ابزارهای ارزیابی کیفی مطالعات مروری مطالبی توسط کارشناسان سایت کارت پروژه تهیه شده است و خدمتتان ارائه خواهد شد.
ابزارهای ارزیابی کیفی مطالعات مروری چه مواردی هستند؟
در ارزیابی کیفی مطالعاتمان از چه ابزارهایی استفاده می‌کنیم؟
- چل‌لیست‌ها (سیاهه‌ها)
معمولاً از چک‌لیست‌ها یا سیاهه‌هایی استفاده می‌کنند. مثلاً سیاهه‌ی case یکی از بهترین سیاهه‌ها است.
- مقیاس‌ها و پرسشنامهها
یک سری پرسشنامهها و مقیاس‌ها وجود دارند که می‌توان از آنها استفاده کرد. این ابزارها را باید پیدا کنیم و از آنها در ارزیابی کیفی استفاده کنیم.
- تیم ارزیابی (حداقل ۲ نفر)
تیم ارزیابی هم حداقل باید دو نفر باشند. کاری تیمی است و یک نفر نمی‌تواند این کار را انجام دهد.
- تعیین میزان توافق
ما باید میزان توافق را هم شناسایی کنیم.
اما برای غربال‌گری باید به این سؤالات پاسخ دهد و مهم است که این سؤالات را ما بررسی کنیم.
سؤال: این مرور ساختارمند بر اساس PICO چیست؟ | |
| بهترین وضعیت چیست؟ | کجا می‌توانم این اطلاعات را پیدا کنم؟ |
| سؤال اصلی باید به روشنی بیان شود. مداخله، مانند یک درمان یا تست شخصیتی، و نتیجه (ها) باید اغلب به صورت یک رابطه ساده بیان شود. | عنوان، چکیده یا بند آخر مقدمه باید به روشنی این سؤال را بیان کنند. اگر پس از خواندن این بخش‌ها هنوز نمی‌توانید سؤال اصلی را پیدا کنید، به دنبال مقاله دیگری بگردید! |
سؤال اول این است که آیا این مرور ساختارمند بر اساس اصول PICO یا PICOS است یا خیر؟ ممکن است ما مقالات مروری را بررسی کنیم. اما مهم این است که آیا سؤالشان بر اساس PICOS که در جلسه‌ی قبلی راجع به آن صحبت کردیم، است یا خیر؟ بهتر است که همه‌ی این عوال PICOS اگر خاطرتان باشد، همه آن چند عامل مثل جمعیت، مداخله، مقیاس‌شونده وجود دارند یا خیر؟
و سؤال به روشنی همه‌ی این‌ها را بگوید. مثلاً بگوید که آیا درمان شخصیتی تأثیر داشته است یا نداشته است. همه‌ی این‌ها به شکل یک رابطه‌ی ساده بیان شوند. اطلاعات مربوط به سؤال پژوهشی را در کجا می‌توانیم پیدا کنیم؟ در عنوان یا در چکیده؟ در بند آخر مقدمه می‌توانیم مشاهده کنیم که این سؤال وجود دارد یا خیر. اگر دیدیم که عنوان را خواندیم، چکیده را خواندیم و مقدمه را خواندیم، اما نمی‌توانیم سؤال اصلی را پیدا کنیم، باید به دنبال مقاله‌ای دیگری باشیم.
آیا معیارهای ورود مقالات به پژوهش مناسب بوده‌اند؟ | |
| بهترین وضعیت چیست؟ | کجا می‌توانم این اطلاعات را پیدا کنم؟ |
وارد یا خارج کردن مطالعات در یک مرور ساختارمند باید به روشنی یک اولویت تلقی شود. معیارهای مشمولیت استفاده شده باید بیماران، مداخلات یا در معرض‌گذاری‌ها و نتایج مورد نظر را مشخص کند. در بسیاری از مواد، نوع طراحی مطالعه نیز یک جزء کلیدی از معیارهای مشمولیت خواهد بود. | بخش روش‌ها باید معیارهای ورود و خروج را با جزئیات توصیف کند. به طور معمول، این شامل طراحی مطالعه هم می‌شود. |
آیا معیارهای ورود مقالات به پژوهش مناسب بودند یا خیر؟ این‌که برای ورود مقالات پژوهش از مرورهای قبلی از چه معیارهایی استفاده شده است؟ آیا از روش‌هایی برای ورود و خروج مقالات استفاده کردند یا خیر؟ همه‌ی این‌ها معیارهای شمول آنها باید بررسی شوند.
در کجا می‌توانیم این‌ها را پیدا کنیم؟ در بخش روش‌ها و در روش‌شناسی کار. دقت کنند ببینند که آیا اطلاعات مربوط به معیارهای ورود مقالات وجود دارد یا ندارد.
آیا مطالعات وارد شده در مورد نوع سؤال آن مرور معتبر هستند؟ | |
| بهترین وضعیت چیست؟ | کجا می‌توانم این اطلاعات را پیدا کنم؟ |
مقاله باید توصیف کند که چگونه کیفیت هرکدام از مطالعات با استفاده از معیارهای کیفیت از پیش تعیین شده (متناسب با نوع سؤال بالینی) ارزیابی شده است؛ مانند تصادفی‌سازی، کورسازی و تمام شده دوره پیگیری. | بخش روش‌ها باید ارزیابی کیفیت و معیار مورد استفاده را توصیف کند. بخش نتایج باید اطلاعات مربوط به کیفیت هر کدام از مطالعات را ارائه دهد. |
آیا مطالعات با نوع سؤال در ارتباط هستند یا خیر؟
یعنی مقاله باید بگوید که چگونه کیفیت مطالعات ارزیابی شده است. آیا تصادفی‌سازی، کورسازی و دوره‌ی پیگیری استفاده شده است یا خیر؟ در کجا می‌توانیم اطلاعات را پیدا کنیم؟ باز هم در بخش روش‌ها می‌توان مشخص کرد که چه کیفیتی لحاظ شده و در ارتباط با مطالعات و انتخاب آنها چه معیارهایی بوده است؟ آیا انتخاب آنها متناسب با سؤال بوده است یا خیر؟
آیا نتایج مطالعات با هم مشابه بوده‌اند؟ | |
| بهترین وضعیت چیست؟ | کجا می‌توانم این اطلاعات را پیدا کنم؟ |
| به صورت ایده‌آل، نتایج مطالعات متعدد باید مشابه یا همگن باشد. اگر در بین مطالعات ناهمگنی وجود داشته باشد، نویسندگان باید معنی‌دار بودن این تفاوت را محاسبه کنند (با آزمون کای-دو). دلایل محتمال ناهمگنی بررسی شود. | بخش نتایج باید بیان کند که آیا نتایج ناهمگن‌اند و دلایل محتمل را به بحث بگذارد. نمودار فارست باید نتایج آموزی کای – دو را برای ناهمگنی نشان دهد و دلایل ناهمگنی را در صورت امکان تشریح کند. |
آیا نتایج مطالعات مشابه هم بودند یا خیر؟ بهتر است که نتایج مطالعات مشابه و همگن باشند و اگر هم نباشند، این تفاوت باید با استفاده از آزمون‌هایی مانند آزمون کای- دو میزان ناهمگنی مشخص شود.
این‌ها را می‌توانیم در بخش بحث‌ها و در بخش نتایج آنها را پیدا کنیم.
آیا ممکن است که مطالعات مهم و مرتبطی در نظر نگرفته شده باشند؟ | |
| بهترین وضعیت چیست؟ | کجا می‌توانم این اطلاعات را پیدا کنم؟ |
نقطه شروع برای جست‌وجوی جامع برای تمام مطالعات مرتبط استفاده از پایگاه داده‌هایی است که مقالات را فهرست می‌کنند (مانند Medline، کاکرین، EMBASE و غیره). اما این کار باید همچنین شامل جست‌وجو در فهرست منابع مطالعات مرتبط و ارتباط با متخصصین، مخصوصا برای سؤال در رابطه با مطالعات منتشر نشده باشد. جست‌وجو نباید تنها به زبان انگلیسی محدود شود. استراتژی جست‌وجو باید شامل عبارت MESH و Text Words باشد. | قسمت روش‌ها باید استراتژی جست‌وجو، شامل عبارت استفاده شده را تا حدی به صورت جزئی توصیف کند. بخش نتایج به صورت خلاصه تعداد عناوین و چکیده‌های بررسی شده و تعداد مطالعات خارج شده و دلایل خروج آنها را بیان می‌کند. این اطلاعات ممکن است به صورت یک تصویر یا فلوچارت ارائه شود. |
آیا ممکن است مطالعات مهم و مرتبطی در نظر گرفته نشده باشند؟ پس بهتر این است که ببینیم که در همه‌ی پایگاه‌های اطلاعاتی واقعاً جست‌وجو شده است یا خیر؟ آیا استراتژی جست‌وجو درست بوده است یا نبوده است؟ این‌که همه‌ی زبان‌ها استفاده شده باشد و از همه‌ی استراتژی‌ها استفاده شده باشد، مثلاً از MESH که به اصطلاح یک نامه است که در حوزه‌ی پزشکی استفاده شده است یا خیر؟ همه‌ی این‌ها نشان می‌دهد که همه‌ی مطالب مهم هستند یا خیر و مطمئن می‌شویم که همه‌ی مطالب مرتبط جمع شدند. آن را در کجا می‌توانیم پیدا کنیم؟ در قسمت روش‌شناسی باید توضیح داده شده باشد که از چه استراتژی جست‌وجو استفاده شده است.
انجام مقاله از خدمات بسیار مهم و مورد علاقه دانشجویان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می‌باشد و توسط کارشناسان ما قابل انجام است.
پس غربال‌گری به معنای ارزیابی، پالایش، استخراج اطلاعات به معنای این است که ما مطالعات مرتبط را و مرتبط‌ترین مطالعات را در کارمان وارد کنیم. پس به این معنا ممکن است اگر جامعه‌ی آماری ما مثلاً در ابتدا ۵۰۰ مقاله بود، بعد از یک غربال‌گری درست، مثلاً به ۱۰۰ تا کاهش پیدا کند. پس به این فرآیند تقلیل غربال‌گری می‌گوییم. ابتدا در منابع چاپی جست‌وجو می‌کنیم یا در منابع اطلاعاتی آنلاین جست‌وجو می‌کنیم. در مرحله‌ی بعد مقالاتی که بر مبنای عنوان و چکیده هستند و به درد ما می‌خورند را انتخاب می‌کنیم. پس از آن یک سری از مقالات حذف می‌شوند. آنهایی که تکراری هستند، آنهایی که در معیارهای اولیه‌ی ما نمی‌گنجند، آنها را بر این مبنا حذف می‌کنیم.
بر مبنای عنوان و چکیده ممکن است آنها را حذف کنیم. در مرحله‌ی بعد مقالاتی که باید متن کامل آنها بررسی شود را در نظر می‌گیریم. ممکن است بعد از ۵۰۰ بار ما ۲۰۰ تا را بر مبنای عنوان و چکیده حذف کنیم و ۳۰۰ تا باقی می‌ماند.
باید متن کامل این ۳۰۰ تا را بررسی کنید. حال ممکن است جامعه‌ی پژوهش هم‌خوان نباشند یا ممکن است روش پژوهش اشتباه باشند. ممکن است سوگیری انتشار، سوگیری زبان، ریزش نمونه و انواع و اقسام سوگیری‌هایی که خدمت شما گفتم، وجود داشته باشد. باید بخش‌های روایی و پایایی، همه‌ی معیارها را بررسی کنیم و ببینیم که مقالات مشکل دارند. بنابراین نهایتاً از بین آن ۳۰۰ تا ۲۰۰ تا حذف می‌شوند و ۱۰۰ تا باقی می‌ماند. این ۱۰۰ تا مقاله‌هایی هستند که باقی می‌مانند و برای انجام مرور انتخاب می‌شوند.
غربال‌گری به معنای تقلیل و کاهش کلیه‌ی مقالات به مقالاتی است که از حداقل کیفیت برخوردار باشند.
در این جلسه از آموزش انجام مقاله مروری به بررسی ابزارهای کیفی مطالعات مروری پرداخته ایم. در جلسه آینده در مورد مبحث مراحل انجام مقالات مرور سیستماتیک استخراج داده ها توضیحاتی ارائه خواهیم کرد.