استخراج داده‌ ها در مقالات مروری سیستماتیک(جلسه چهل و ششم)

با جلسه چهل و هفتم از فصل دوم در فصل دوم سری آموزش‌های مقالات مروری در خدمت شما علاقمندان به این حوزه هستیم. در این مجموعه آموزش‌ها کارشناسان تیم کارت نگارش مقاله مروری با رویکرد سیستماتیک را به طور علمی به شما آموزش خواهند داد. در واقعا آنچه که واقعا برای نگارش مقالات مروری نیاز دارید در این آموزش ارائه خواهد شد.

در جلسه گذشته از انجام مقاله مروری درسایت کارت پروژه در خصوص ابزارهای ارزیابی کیفی مطالعات مروری مطالبی توسط کارشناسان سایت کارت پروژه تهیه شده است و خدمتتان ارائه خواهد شد. دراین جلسه استخراج داده ها در مقالات مروری سیستماتیک مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

چگونگی استخراج داده‌ ها در مقالات مروری سیستماتیک

در این بخش با شیوه‌های استخراج داده‌ها آشنا می‌شویم. در بخش قبلی با شیوه‌های غربالگری داده‌ها و شیوه‌های انتخاب بهترین مقالات و انتخاب آنها آشنا شدیم. در این بخش می‌خواهیم با چگونگی استخراج داده‌ها از مقالات منتخب آشنایی بیشتری پیدا کنیم.

استخراج داده‌ها فرآیند پیچیده‌ای است و طبیعتاً نیازمند توانمندی‌های پژوهشی است. در برخی از موارد نیازمندیم که از شیوه‌های فکری فلسفی یا رویکردهای تبیین استفاده کنیم. مخصوصاً در ارتباط با رشته‌هایی که با مبانی تئوریک پدیده‌ها سروکار دارند. به ویژه روش‌هایی مانند علوم انسانی و اجتماعی. اما صرف نظر از اینکه کار ما در چه حوزه‌ای و در چه رشته‌ای است، چند کار استاندارد را می‌توانیم انجام دهیم و متناسب با حوزه‌ی موضوعی خود کار را پیش ببریم.

• ترجیحا در قالب فرم‌های استاندارد

ترجیح این است که استخراج داده‌ها در قالب فرم‌های استاندارد صورت بگیرد. یعنی ما حتماً قبل از این‌که داده‌ها را استخراج کنیم، فرم‌هایی را تدوین کنیم و این فرم‌ها را مستند و استاندارد کنیم. از این بابت که در آن مشخص کنیم که چه اطلاعاتی را باید استخراج کند. طبیعتاً اطلاعات کتاب‌شناختی مقالات باید استخراج شود. این‌که نویسنده یا نویسندگان چه کسانی هستند؛ آیا مجله بوده است؟ اگر مجله بوده است، چه مجله‌ای بوده است؟ مقاله چگونه مقاله‌ای بوده است؟

ویژگی‌های روش‌شناختی آن و سایر اطلاعاتی که می‌تواند مناسب کار ما باشد را بیان می‌کنیم. بنابراین منظور از فرم‌های استاندارد فرم‌هایی است که ما تهیه می‌کنیم متناسب با نوع نیاز اطلاعاتیمان و نوع تحلیلی که می‌خواهیم داشته باشیم و از اطلاعاتی که به دست می‌آوریم و نهایتاً داده‌ها را در این فرم‌ها وارد می‌کنیم.

• یادداشت‌برداری کامل

ترجیح این است که از آنچه که مطالعه می‌کنیم، یادداشت‌برداری کامل انجام دهیم و این را یادمان باشد که ما نمی‌توانیم به حافظه‌ی خود تأکید کنیم و ۱۰۰ درصد به آن اعتماد داشته باشیم. همیشه آنچه را که می‌خوانیم بنویسیم. زیرا با نوشتن ماندگار می‌شود و بعداً می‌توانیم آن را پیگیری و پیدا کنیم. اما اگر اطلاعاتی را صرفاً حفظ کنیم، به مرور زمان اطلاعات از ذهنمان خارج می‌شود.

• لزوم ثبت اطلاعات کامل برای استناددهی

بنابراین اطلاعات کامل ثبت می‌شود و یکی از نیازمندی‌های کار در جهت ثبت کامل اطلاعات این است که ما از این اطلاعات بعداً بخواهیم در استناددهی‌مان در مقاله‌ی نهاییمان استفاده کنیم. زیرا ما نهایتاً باید مقاله‌ای را از مرورمان استخراج بکنیم و مقاله را منتشر کنیم، نیازمند استنادات یا فهرست منابع است. در جهت تسریع در استناددهی یا تسهیل در استناددهی طبیعتاً باید اطلاعات کتاب‌شناختی مطالعاتی که خواندیم را داشته باشیم. بنابراین بهتر است که اطلاعات کامل مقالاتی که می‌خوانیم، اعم از اطلاعات کتاب‌شناختی را ثبت کنیم.

• استخراج شکل‌ها و جدول‌ها

حتی می‌توانیم شکل‌ها و جدول‌ها را استخراج کنیم. همیشه با مطالعه‌ی متون فقط متن یا text استخراج نمی‌شود. گاهی در ارتباط با برخی از موضوعات مانند موضوعاتی که در حوزه‌ی علوم مهندسی، فنی، پزشکی هستند یا حتی در علوم انسانی مانند رشته‌‌های علوم اقتصادی، شکل‌‌ها و جدول‌ها از اهمیت برخوردارند، حداقل این است که ما اطلاعات این شکل‌ها و صفحاتی که این شکل‌ها و جدول‌ها ثبت و چاپ شده‌اند را می‌توانیم در برگه‌های یادداشتمان یادداشت کنیم و بعداً به آنها مراجعه کنیم.

انجام مقاله علمی پژوهشی از جمله خدمات محبوب بین دانشجویان است  و درسایت کارت پروژه توسط متخصصین قابل انجام است.

بنابراین اطلاعات لزوماً اطلاعات متنی نیست. بلکه اطلاعات تصویری هم هست.

• کور (Blind) نسبت به نام مؤلف، مؤسسه یا مجله

یکی از ویژگی‌های استخراج‌کننده‌ی اطلاعات این است که باید نسبت به نام مؤلف، مؤسسه یا مجله اصطلاحاً کور یا Blind باشد. منظور از کور بودن این است که بی‌اطلاع باشد. بهتر است که ما به عنوان استخراج‌کننده‌ی اطلاعات ندانیم که مؤلف کیست و چه مؤسسه‌ای و مجله‌ای مسئول انتشار آن اطلاعات بوده است. ممکن است با دانستن نام مؤلف، مؤسسه یا مجله یا اطلاعات دیگری راجع به دارنده‌ی آن مطالعه نوعی سوگیری در ما به وجود بیاید و کار با سوگیری و جانبداری ادامه پیدا کند. پس بهتر است نسبت به آنها ناآگاه باشیم یا حداقل به اطلاعات آنها در مرحله‌ی اول دقت نکنیم.

• تماس با مؤسسه برای دریافت داده‌ها خام (Raw data)

در مواردی ما باید داده‌های خام یا Raw data را از مؤسسات دریافت کنیم. گاهی از اوقات مقاله‌ای را می‌خوانیم و این مقاله اطلاعات کامل را در اختیار ما قرار نمی‌دهد و به نظر می‌رسد که باید برای استخراج داده‌های بیشتر و درک بهتر آن مقاله یا مطالعه با مؤسسه‌ی تولیدکننده‌ی آن اطلاعات تماس بگیریم و داده‌های خام یا داده‌های تکمیلی را از آنها درخواست کنیم به ما بدهند. در بسیاری از موارد همکاری و همیاری می‌شود. بنابراین این نکته را نباید فراموش کنیم که ممکن است اطلاعات ما کامل نباشد و مطالعه‌ی تنها یک مقاله یا یک مطالعه بهتر است که با مؤسسه‌ی تولیدکننده‌ی آن اطلاعت برای دریافت داده‌های خام یا داده‌های تکمیل‌کننده تماس بگیریم.

• اطمینان از کیفیت فرم‌های استخراج داده

باید از کیفیت فرم‌های استخراج داده اطمینان حاصل کنیم. مطمئن باشیم که این فرم‌ها کامل هستند و تمام موارد مورد نیاز ما را دربر دارند و وقتی مطالعه‌ای را ما انجام می‌‌دهیم و مقاله یا کتابی را می‌خوانیم، تمام اطلاعات مورد نیازمان را متناسب با موضوعمان می‌توانیم در این فرم‌ها وارد کنیم.

• رعایت بی‌طرفی (Objectivity)

نکته‌ی اساسی و کلیدی در استخراج داده‌ها در تمامی مراحل استخراج داده‌ها این است که اصل بی‌طرفی یا Objectivity را رعایت کنیم. مانند موردی که خدمت شما گفتیم بهتر است که نسبت به نام مؤلف، مؤسسه یا مجله ما ناآگاه باشیم. نهایت بی‌طرفی هم بسیار اهمیت دارد. با بی‌طرف بودن ما اصولی و علمی با قضیه برخورد می‌کنیم و از جانبداری و پیش‌داوری پرهیز می‌کنیم.

مدیریت اطلاعات در استخراج داده ها

نکته‌ی بعدی در ارتباط با استخراج داده‌ها مدیریت اطلاعاتی است که ما استخراج می‌کنیم. اطلاعاتی که ما استخراج می‌کنیم، در طی فرایند استخراج داده‌ها بسیار متنوع و متعدد خواهد بود. ممکن است با مطالعه‌ی همه‌ی مقالات و همه‌ی آثار ما به مجموعه‌ی انبوهی از اطلاعات دسترسی پیدا کنیم که البته ابتدا باید آنها را سازمان‌دهی کنیم و بعد هم مدیریت کنیم.

اگر مدیریت درستی نسبت به اطلاعاتی که به دست آوردیم، نداشته باشیم، با از دست دادن اطلاعات، گم شدن آن اطلاعات و نهایتاً با افت کیفی کار مواجه خواهیم شد. بنابراین بحث مدیریت اطلاعات استخراج شده از اهمیت برخوردار است. ما باید همه‌ی اطلاعات را استخراج کنیم و اطلاعات استخراج شده را هم سازمان‌دهی و هم مدیریت کنیم.

به چند نکته نیز در اینجا در جهت مدیریت اطلاعات اشاره می‌کنیم.

• پوشه‌بندی فایل‌ها

یکی از راه‌ها‌ این است که ما فایل‌هایی را ایجاد کنیم و در این فایل‌ها پوشه‌بندی‌هایی باشد و نهایتاً اطلاعاتی که استخراج می‌کنیم را در این فایل‌ها قرار می‌دهیم. این فایل‌ها می‌توانند فایل‌های پی‌دی‌اف، ورد، پاورپوینت، فایل‌هایی باشند که از اینترنت دریافت کردیم، فایل‌های صوتی- تصویری همه را می‌توانیم نام‌گذاری کنیم، تاریخ‌گذاری کنیم و در پوشه‌هایی قرار دهیم.

حتی اطلاعاتی که استخراج می‌کنیم را اگر در قالب فایل‌هایی نگهداری می‌کنیم، بهتر است که در پوشه‌هایی مشخص کنیم تا دسترسی اطلاعاتی به آنها راحت باشد.

• نام‌گذاری فایل‌ها‌

حتماً فایل‌ها را نام‌گذاری می‌کنیم. زیرا با یک نام‌گذاری می‌توانیم آنها را بهتر و راحت‌تر پیدا کنیم. بنابراین آنها را نام‌گذاری می‌کنیم.

• تاریخ‌نویسی فایل‌ها

حتی تاریخ ذخیره کردن آنها را هم اضافه می‌کنیم. تاریخ‌نویسی فایل‌ها هم همان‌طور که گفتیم از اهمیت برخوردار است و کمک می‌کند که اطلاعات را بتوانیم راحت‌تر یا جست‌وجو کنیم یا پیدا کنیم.

• نسخه پشتیبان از فایل‌ها (چاپی، ایمیل، گوگل درایو، تلفن همراه و …)

بهتر است که از فایل‌هایی که جست‌وجو می‌کنیم یا فایل‌هایی که استخراج می‌کنیم، نسخه‌ی پشتیبان تهیه کنیم. نسخه‌ی پشتیبان یا Backup یعنی این‌که یا مقالات را یا بخش‌هایی که می‌خواهیم استخراج کنیم را چاپ کنیم و بخش‌هایی که مورد نیازمان است را بتوانیم ایمیل کنیم و حتی به خودمان ایمیل کنیم که بعداً از آن استفاده کنیم. از گوگل‌درایو استفاده کنیم به این معنا که محیط ذخیره‌ی اطلاعاتی برای خودمان از فایل‌هایمان داشته باشیم یا در موبایل‌هایمان یا در هر جای دیگر اطلاعات را ذخیره کنیم.

بنابراین نکته‌ی کلیدی این است که از فایل‌های که پیدا می‌کنیم یا از اطلاعاتی که استخراج می‌کنیم، حتماً نسخه‌ی پشتیبان برای استفاده‌های آینده تهیه کنیم.

• ضبط‌های دیداری- شنیداری (عکس، فیلم، صدا)

در برخی از موارد بهتر است که ما از اطلاعاتی که استخراج می‌کنیم، ضبط‌های دیداری یا شنیداری تهیه کنیم. به این معنا که یا از آنها عکس و فیلم بگیریم یا صدایی را ذخیره کنیم یا صحبتی بر روی داده‌ها داشته باشیم.

پس ضبط اطلاعات استخراج شده به صورت دیداری و شنیداری هم از اهمیت برخوردار است.

• نشانه‌گذاری سایت‌ها (Bookmarking)

یا یکی از کارهای دیگری که می‌توان انجام داد، نشانه‌گذاری سایت‌ها یا Bookmarking است. ممکن است ما با جست‌وجوی اینترنتی به انبوهی از وبسایت‌ها برسیم و نیازمند استفاده از آن وبسایت‌ها باشیم. بنابراین طبیعی است وقتی که تعداد وبسا‌یت‌ها افزایش پیدا می‌کند، دسترسی به آنها و پیدا کردن سایت‌هایی که قبلاً جست‌وجو کردیم، کار دشواری خواهد بود.

ممکن است کلیدواژه‌هایی را که قبلاً استفاده کردیم فراموش کنیم یا آدرس سایت‌ها را فراموش کنیم یا به هر دلیلی سایت مورد نیازمان را نتوانیم از بین سایت‌های منتخب پیدا کنیم. بنابراین بهتر است که سایت‌ها را نشانه‌گذاری کنیم، آن‌ها را favourite کنیم و آدرس‌های آن را ثبت و ضبط کنیم.

• نشانه‌گذاری پست‌های شبکه‌های اجتماعی

یا این‌که ما پست‌های شبکه‌های اجتماعی را نشانه‌گذاری کنیم. مثلاً در شبکه‌های اجتماعی و در نرم‌افزارهای اجتماعی می‌توانیم پست‌هایی که به درد ما می‌خورد یا آن اطلاعتی که در روز خاصی یا در محیط خاصی مانند اینستاگرام یا واتساپ بوده است، پست‌ها را نشانه‌گذاری کنیم یا مثلاً پین کنیم یا آنها را ذخیره‌ کنیم تا بعداً بتوانیم به آن پست مراجعه کنیم و اطلاعات را از دست ندهیم. بنابراین پست‌های شبکه‌های اجتماعی را هم می‌توانیم نشانه‌گذاری کنیم.

استخراج داده‌ها

در اینجا می‌خواهیم ببینیم که ما چه اطلاعاتی را باید از مطالعاتی که انتخاب کردیم، استخراج کنیم. طبیعی است که باید نام نویسنده و نویسندگان آن مطالعه را در این قسمت وارد کنیم.

بسیار مهم است که در این قسمت نام نویسنده و نام نویسندگان را وارد کنیم تا بتوانیم راحت آنها را پیدا کنیم و بعداً در مقاله‌ی نهایی یا در اثر نهایی‌مان به آن استناد کنیم.

سال اجرا و انتشار: اگر سال اجرا و سال انتشار با هم متفاوت باشند، آن‌ها را در این قسمت قید می‌کنیم.

این‌که در چه محلی یا در چه کشوری مطالعه انجام شده است، از اهمیت برخوردار است. بنابراین بهتر است نام محل یا کشور را نیز در این قسمت وارد کنیم.

نوع انتشار و این‌که آیا مجله بوده است، آیا کتاب بوده است، رساله یا پایان‌نامه بوده است، گزارش بوده است یا هر چیز دیگری، وارد می‌کنیم.

ارجاعات: ارجاع کامل اطلاعات کتاب‌شناختی آن اثر اعم از اینکه عنوان مجله چه بوده است، چه جلدی بوده است و شماره‌ی صفحات آن مقاله را ذکر می‌گنیم. در این قسمت نکات مربوط به ارجاع را وارد می‌کنیم.

منابع: جایی که در آن مرجع مشخص شده است. این‌که ما این مرجع را در کجا پیدا کردیم، آیا آن را از وبسایت خاصی پیدا کردیم یا آن را دستی پیدا کردیم؟ ما می‌دانیم که در استناددهی می‌توانیم به وبسایت‌ها هم استناد بکنیم. بنابراین منابع دسترسی به آن اطلاعات یا آن مقالات اینجا وارد می‌شود.

محیط: این‌که محیط تحقیق چه بوده است، مثلاً آیا مدرسه ابتدای بوده است؟ آیا دانشگاه یا بیمارستان بوده است؟ هر کجا بوده است، وارد می‌شود.

هدف: هدف از مطالعه آن‌گونه که نویسندگان بیان کرده‌اند هم از اهمیت برخوردار است. هدف کارشان را هم می‌نویسند.

اهداف سنجش: اگر کارشان سنجشی بوده است، اهداف کارشان را هم وارد می‌کنند. پس همه‌ی اهداف سنجشی را که در بخش روش‌ها آمده است، وارد می‌کنیم.

دانشجویان علاقمندان به انجام مقاله کلاسی می‌توانند برای ثبت سفارش مقاله خود با کارشناسان ما در ارتباط باشند.

طرح: طرح مطالعه یعنی آن تکنیک پژوهشی‌‌اش را آیا پیمایش بوده است، آیا آزمایش بوده است، دقیقاً از چه طرح‌ پژوهشی استفاده کردند، وارد می‌کنیم.

شرکت‌کنندگان یا جمعیت پژوهش: شرح مفصلی از جمعیت و شرکت‌کنندگان در مطالعه اعم از سن، جنسیت، قومیت، عوامل اقتصادی-اجتماعی، ویژگی‌های یادگیرنده را می‌دهیم و آن‌ها را وارد می‌کنیم.

مداخله: نوع مداخله‌ای که انجام شد و مداخله‌هایی که در طرح‌های مداخله‌ای و درمانی صورت گرفته را وارد می‌کنیم. این‌که آیا از روش خاصی برای مداخله استفاده شده است، از مداخله خاصی استفاده شده است، نوع درمان خاصی استفاده شده است، آیا برای مثال از داروی خاصی استفاده شده است، روان‌درمانی خاصی استفاده شده است، یا مشاهده خاصی صورت گرفته است، همه ثبت می‌شود.

کنترل: متغیرهای کنترل در طرح‌های مداخله و درمان هم وارد می‌شود. این‌که چه متغیرهایی را کنترل کردیم، آیا سن را کنترل کردیم، جنسیت را کنترل کردیم، آیا محیط را کنترل کردیم، آیا یک ویژگی بیوشیمیایی، هورمونی یا هر چیزی را کنترل کردیم، وارد می‌کنیم.

نتایج: نهایتاً نتایج آن‌گونه که نویسندگان گزارش کردند، همه نتایجی که حتی دربردارنده‌ی جدول‌ها و روایت‌ها باشد، در این قسمت وارد می‌شود.

بنابراین در این دو جدولی که خدمت شما ارائه دادیم، ما این‌که چه اطلاعاتی را استخراج کنیم، به شکل بسیار خلاصه آوردیم. اما بسته به این‌که هدف شما چیست، نوع مطالعه‌ی شما چیست و این‌که شما در چه رشته‌ای پژوهش می‌کنید، تعیین می‌کند که اطلاعاتی که باید استخراج کنید، چه چیزهایی هستند. اما این دو جدول در حقیقت شرح مختصری است از این‌که شما چه اطلاعات حداقلی را می‌توانید استخراج کنید.

بنابراین استخراج داده‌ها اهمیت دارد. مستند کردن آنها، سازمان‌دهی و مدیریت داده‌هایی که استخراج می‌کنیم، از اهمیت بسیار فوق‌العاده‌ای برخوردار است چرا که در مراحل بعدی باید این داده‌ها را تجزیه و تحلیل کنیم.

در این جلسه از آموزش انجام مقاله مروری در خصوص استخراج داده ها در مقالات مروری مباحثی خدمتتان ارائه گردید. در جلسه آتی از این آموزش در خصوص مدیریت اطلاعات استخراج داده ها در مقالات مروری مباحثی ارائه خواهیم کرد.

با ما همراه باشید.