با سری آموزش‌های انجام مقاله مروری در خدمت شما علاقمندان به این حوزه هستیم. در این مجموعه آموزش‌ها کارشناسان تیم کارت نگارش مقاله مروری با رویکرد سیستماتیک را به طور علمی به شما آموزش خواهند داد. در واقع آنچه که واقعا برای نگارش مقالات مروری نیاز دارید در این آموزش ارائه خواهد شد.
در ادامه این آموزش با مقایسه مقاله مروری روایتی و سیستماتیک آشنا می‌شویم.
در چهار جلسه گذشته در سایت کارت پروژه ما با ماهیت مقالات مروری، انواع مقالات مروری و ویژگی‌های آنها آشنا شدیم. اما در این بخش از انجام مقاله به دنبال این هستیم که به نوع معمول مقالات مروری که زیاد هم به گوش ما نمی‌خورد، با نام‌های مقاله مروری روایتی و سیستماتیک آشنا می‌شویم.
آشنایی با تفاوت مقالات مروری روایی و سیستماتیک
اساساً دو نوع مقاله مروری وجود دارد. نوع اول مقالات مروری، مقاله مروری روایتی یا نقلی است که به انگلیسی narrative review هم به آنها گفته می‌شود.
نوع بعدی مرور سیستماتیک یا Systematic review است و در برخی از متون نوع سومی به نام فراتحلیل یا Meta-Analysis نیز قائل هستند.
به طور کلی دو دسته مقاله مروری وجود دارد:
- مرور روایی یا نقلی (Narrative Review)
- مرور سیستماتیک (Systematic Review)
- در برخی منابع نوع سوم فراتحلیل (Meta-analysis) را نیز برمی‌شمارند.
در ادامه این نوع از مقالات را آموزش خواهیم داد و تفاوت آنها را با سایر انواع مقالات مروری خواهیم گفت و به جزئیات آن اشاره خواهیم کرد.
اما برای انجام مقاله در اینجا فقط می‌خواهیم دو نوع معمول و قابل مشاهده‌ی انواع مرور یعنی مقاله مروری روایتی یا نقلی و مقالات مروری سیستماتیک را با هم مقایسه کنیم.
مقاله مروری روایتی چه نوع مقاله‌ای است؟
ابتدا به مقاله مروری روایتی می‌پردازیم و توضیحاتی در این نوع از مقالات خدممتان ارائه خواهیم نمود.
- خلاصه‌ای از مطالعات بدون هدف روشن و مشخص
- شخص مطالعه‌کننده از اهمیت برخوردار است
- بررسی متون و شناسایی عمومیت روش‌ها یا یافته‌ها
- در مرور سنتی دامنه پرسش فراگیر و گسترده و پراکنده است.
مقاله مروری روایتی خلاصه‌ای از مطالعات هستند بدون اینکه هدف مشخص و روشنی داشته باشند. بسیاری از مقاله مروری روایتی مقالاتی هستند که هدف خاصی را دنبال نمی‌کنند و فرد به دلیل علایق شخصی متون را مطالعه و بررسی می‌کند و با یک نگاه سطحی و جامع مقاله‌ی جدیدی را به نگارش درمی‌آورد. در این نوع از مقالات مروری شخص مطالعه‌کننده از اهمیت برخوردار است. زیرا به دنبال این است که علایق خودش را پاسخ بدهد و از نوع نگاه خاص خودش و از رویکرد و دیدگاه خودش موضوع را مطالعه کند. البته ممکن است از روش‌های سخت‌گیرانه و پروتکل مرور تبعیت نکند.
مقاله مروری روایتی متون را بررسی می‌کنند و عمومیت روش‌ها یا یافته‌ها را نیز شناسایی می‌کنند. به دنبال این هستند که بررسی کنند چه روش‌هایی به کار برده شده است، چه یافته‌هایی وجود دارد، چه دیدگاه‌ها و چه رویکردهایی است و نگاه کلان‌نگر به موضوع داریم.
در این نوع از مرور دامنه پرسش فراگیر و گسترده و پراکنده است. این نوع مرور سنتی است و دامنه‌ی پرسش بسیار گسترده و پراکنده است و ممکن است آن عمقی که ما در مرور سیستماتیک به دنبالش هستیم، برخوردار نباشد.
- در دسترس نبودن شواهد و داده‌های کافی
- محدوده وسیعی از نکات
- یک فرآیند ذهنی و مستعد سوگیری
- بر اساس تعداد مطالعات موافق و مخالف و در نظر نگرفتن حجم نمونه (Sample size) و طراحی مطالعه (Research design)
- در نظر نگرفتن تفاوت‌های کوچک اما مهم
- اندازه تأثیر (Effect size)
- نتایج متناقض
مقالات مروری روایتی ممکن است به دنبال این موضوع انجام شوند که شواهد کافی یا داده‌های کافی وجود ندارد و نویسنده به دنبال این است که بررسی کند که چرا در ارتباط با این موضوع خاص شواهد و داده‌های کافی وجود ندارد.
مقاله مروری روایتی ممکن است نکات و موضوعات بسیاری را پوشش دهد و از عنوان برخوردار نباشد.
یک فرآیند ذهنی و مستعد سوگیری است و می‌تواند سوگیری‌ها، پیش‌داوری‌ها و علایق نویسنده در این نوع از مرور وجود داشته. باشد.
بر اساس تعداد مطالعات موافق و مخالف ممکن است انجام شود و حجم نمونه و طراحی مطالعه در نظر گرفته نشود.
موضوع بسیار مهمی در مرور سیستماتیک این است که حجم نمونه درستی باشیم و طرح مطالعه یا research design دقیقاً مشخص شده باشد و گام‌های پژوهشمان و مراحل انجام کار دقیقاً مشخص شده باشد و بدانیم که چه مطالعاتی را می‌خواهیم انجام دهیم و از چه روش‌شناسی استفاده می‌کنیم و زمان‌بندی لازم را داشته باشیم. اما در این نوع از مرور یا همان مرور روایی چنین ویژگی‌هایی وجود ندارد.
در نوع مقاله مروری روایتی تفاوت‌های کوچک، اما مهم در نظر گرفته نمی‌شود و این نقطه ضعفی است که این نوع از مقالات دارند و این نوع از مقالات به دلیل اینکه نویسنده موضوع را به شکل وسیع و گذرا بررسی می‌کند، ممکن است متوجه این تفاوت‌های کوچک نشود و این تفاوت‌های کوچک گاهی می‌توانند بسیار مهم باشند و در کار ما دخلیت پیدا کنند و اگر ما شتاب‌زده برخورد کنیم و این تفاوت‌های کوچک را در نظر نگیریم، کار ما کیفیت لازم را نخواهد داشت.
مسئله‌ی دیگری که وجود دارد، اندازه‌ی تأثیر یا Effect size است. بسیاری اوقات مقاله مروری روایتی حجم زیای از مقالات را بررسی می‌کنند و زمانی که حجم زیادی بررسی می‌شود ممکن است عمق لازم به دست نیاید. یا برعکس، ممکن است فرد تعداد مقالات کمی را بررسی کند.
زیرا در نوع مقالات مروری ما روش خاصی را برای اندازه‌ی نمونه‌ی خود نداریم و اساساً انتخاب مقالات و غربالگری در مقالات صورت نمی‌گیرد، می‌تواند این نقطه ضعف را نیز داشته باشد که تعداد مقالات کمتر از حدّ معمول یا بیشتر از حدّ معمول باشد و تأثیر خودش را بگذارد و نهایتاً ما باید این انتظار را نیز داشته باشیم که مقالات مروری روایتی ممکن است نتایج متناقضی را نیز به ما بدهند. مجدداً تأکید می‌شود ممکن است از روش‌شناسی سخت‌گیرانه‌ی ما در مرور سیستماتیک برخوردار نباشد و به دلیل ویژگی‌هایی که در فوق ذکر کردیم، نهایتاً ممکن است نتایج متناقضی را نیز به ما ارائه کند.
- مراحل تدوین مقاله مروری روایتی
برای اینکه مقاله مروری روایتی نوشته شود، مراحلی وجود دارد و ما باید آن مراحل را انجام دهیم. البته دست نویسنده در انجام این مراحل باز است. این مراحل را مشاهده می‌کنید که از مرحله ۱ تا مرحله ۷ است. در مرحله اول مرور آماده می‌شود و کارهای کلی کار، دامنه‌ی موضوعی کار مشخص می‌شود. به این معنا که پروتکل و روند مرور با انجام تعریف پرسش شروع می‌شود و معیارهای شایستگی نیز شناسایی می‌شود. ما باید بعداً راجع به پروتکل صحبت کنیم.
اینجا پروتکل، پروتکل بسیار ساده‌ای است و نویسنده از یک روش‌شناسی معمولی استفاده می‌کند.
در ادامه پرسشی را تدوین می‌کند و نهایتاً ممکن است که یک معیارهایی را هم برای شایستگی‌ها به این معنا که چه مقالاتی شایسته‌ی ورود به بحث هستند و باید بررسی شوند را ایجاد کند. اما ممکن است کلیه این مراحل تا حدودی با شتاب‌زدگی انجام شود.
در مرحله دوم جست‌وجو می‌کنیم که متون مربوط را پیدا کنیم. بنابراین مرحله دوم جست‌وجو است که جست‌وجو از اهمیت بسیار زیادی نیز برخوردار است.
در مرحله سوم منابع را انتخاب می‌کنیم تا مرور را روی آنها انجام دهیم؛ اینکه این انتخاب دقیقاً چیست و چه مکانیزمی دارد و چه انتخابی انتخاب خوب است دارای اهمیت بسیاری است.
مرحله چهارم گردآوری داده‌ها از منابع انتخاب شده است. بنابراین ما در این مرحله داده‌ها را از منابع انتخاب شده گردآوری می‌کنیم. در مرحله پنجم ما کیفیت روش‌های به کار رفته در مطالعات را نیز ارزیابی می‌کنیم و بررسی می‌کنیم ببینیم که در مطالعاتی که منتخب کردیم و آن را گزینش کردیم، چه روش‌هایی استفاده شده، چه روش‌هایی بهتر هستند و چه روش‌شناسی‌هایی وافی به مقصود بودند. در مرحله‌ی ششم داده‌ها را تحلیل و ترکیب می‌کنیم و نهایتاً در مرحله هفتم نتایج را ارائه می‌کنیم و جمع‌بندی را صورت می‌دهیم.
بنابراین مراحلی که در نمودار فوق مشاهده می‌کنید، مراحل انجام مقاله مروری روایتی هستند و درست است که از گام‌هایی تشکیل شده است و از یک سیر منطقی برخوردار است، اما به دلیل ویژگی‌هایی که در قسمت قبل خدمت شما گفتیم، از ويژگی‌های لازم و از کیفیت لازم برخوردار نیست.
دراین جلسه با مقاله مروری روایتی آشنا شدیم، در جلسه ششم با مقالات مرور سیستماتیک آشنا خواهیم شد و به مقایسه بیشتر مقالات مروری روایتی و سیتماتیک می‌پدازیم.
برای آموزش‌های بیشتر با ما همراه باشید.