با سری آموزش‌های نگارش مقالات مروری درخدمت شما علاقمندان به این حوزه هستیم. در این مجموعه آموزش‌ها کارشناسان تیم کارت پروژه نگارش مقاله مروری با رویکرد سیستماتیک را به طور علمی به شما آموزش خواهند داد. در واقع آنچه که واقعا برای نگارش مقالات مروری نیاز دارید در این آموزش ارائه خواهد شد.
در جلسه گذشته در خصوص مقاله مروری روایتی توضیحاتی خدمتتان ارائه گردید که میتوانید با مطالعه این مبحث ابهاماتی که با آنها در این حوزه مواجه هستید را برطرف نمائید.
همچنین در این جلسه از آموزش انجام مقاله مروری با عنوانی به نام مقاله مروری سیستماتیک آشنا می‌شویم که نکات مهم این مبحث جهت رفاه حال دانشجویان گردآوری شده و میتوانید به آنها مراجعه کنید.
با ادامه آموزش‌های انجام مقاله توسط کارشناسان کارت پروژه با ما همراه باشید.
مقاله مروری سیستماتیک (مرور سیستماتیک یا مرور ساختار یافته)
ما در سایت کارت مقاله مروری سیستماتیک را خدمت شما توضیح خواهیم داد. در قسمت‌های قبلی مقاله مروری روایی را توضیح داده شد و به نقاط قوت و ضعف آنها اشاره کردیم. اما در اینجا می‌خواهیم با مقاله مروری سیستماتیک آشنا شویم.
به مقاله مروری سیستماتیک، مرور سیستماتیک یا مرورساخته‌یافته (Structure review) نیز گفته می‌شود. در ادامه توضیحاتی در مورد مقاله مروری سیستماتیک خدمتتان ارائه خواهد شد.
- وجود مقادیر فراوانی داده و اهمیت نداشتن نظرات شخصی
- بررسی جزئی و دقیق مسأله
- مرور پژوهش‌های پیشین و زمینه‌سازی برای تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد توسط برنامه‌ریزان و تصمیم‌سازان
- شناسایی دقیق، منظم و برنامه‌ریزی شده تمام مطالعات مرتبط
- نقد عینی
- شناسایی ناهمخوانی بین شواهد پژوهشی
- مزیت اصلی: وزن داده‌ها مانع اصلی اعمال نظر شخصی و پیش‌داوری مؤلف خواهد شد.
- حداقل سوگیری و خطا
این نوع از مرور که موضوع این آموزش است، با نوع قبلی مرور که مرور روایی بود، تفاوت‌های عمده‌ای دارد. در مرور روایی همانطور که پیش‌تر گفته شد، پژوهشگر ممکن بود علایق خود را دخیل کند، سوگیری داشته باشد، نمونه محدودی را انتخاب کند، مطالعه جامعی را انجام ندهد، در کارش سرعتی را ببخشد و اساساً آن عمق لازم به دست نیاید.
اما در مقاله مروری سیستماتیک ما برعکس، به دنبال این هستیم که آن روش موجود و آن تناسب‌های لازم را به دست آوریم. به دنبال این هستیم که کارمان یک سیر منطقی را طی کند و از عیوب مرور روایی برخوردار نباشد. بنابراین نوع دقیق‌تر و عمیق‌تر مرور است.
به دلیل این‌که داده‌های زیادی وجود دارند و ما نباید نظرات شخصی خود را در مرور وارد کنیم، بهتر است که از نوع مقاله مروری سیستماتیک استفاده کنیم. در مقاله مروری سیستماتیک به دنبال این هستیم که نظرات شخصی خود را اصلاً وارد نکنیم.
به دنبال این هستیم که مسئله‌ی خود را به شکل جزئی و دقیق بررسی کنیم و سعی نمی‌کنیم که در مرور سیستماتیک بسیار شتاب‌زده و سطحی‌زده عمل کنیم و به دامنه کارمان و به نقاط قوت و ضعف کارمان و اساساً آن مسئله‌ای که داریم خوب نپردازیم.
باید دقیقاً مشخص کنیم که مسئله‌ی ما چیست و از چه جزئیاتی برخوردار است، چه مسائل دیگری با آن در ارتباط هستند و این مسئله قبلاً چگونه بررسی شده و به چه نتایجی رسیده ایم. بنابراین پژوهش‌های پیشین را مرور می‌کنیم و زمینه‌ای را برای تصمیم‌گیری ایجاد می‌کنیم. این تصمیم‌گیری حتماً باید مبتنی بر شواهدی باشند که توسط برنامه‌ریزان و تصمیم‌سازان مورد بررسی قرار بگیرند.
در بسیاری از مقاله مروری سیستماتیک هدف تصمیم‌گیری است. هدف این است که برنامه‌ریزان و تصمیم‌سازان بفهمند و درک کنند که در گذشته چه پژوهش‌هایی انجام شده است و چه مشکلات وجود داشت و چه روش‌شناسی‌هایی به کار برده شده و به چه نتایجی دست یافتند و بتواند یک درک جدید و یک دیدگاه جدیدی را از آن موضوع پیدا کند و نهایتاً تصمیم‌گیری کند و وقتی پای تصمیم‌گیری به میان می‌آید و مثلاً با تصمیمات پزشکی مواجه هستیم، در تصمیمات سازمانی، تصمیم می‌تواند استراتژیک باشد و بر جان انسان‌ها یا در حیات یک سیستم و یک سازمان تأثیرگذار باشد و آن موقع است که چگونگی انجام مرور سیستماتیک اهمیت پیدا می‌کند.
بنابراین مدیران، برنامه‌ریزان و تصمیم‌سازان در بسیاری از موارد به انجام مرور سیستماتیک تکیه می‌کنند و از پژوهشگران خاص و از نویسندگان مطرح حوزه‌های مروری دعوت می‌کنند تا مرور سیستماتیک را برایشان انجام دهند.
ما در مرور سیستماتیک مطالعات مرتبط قبلی را دقیقاً شناسایی می‌کنیم. همه‌ی آنها را به شکل منظم و برنامه‌ریزی‌شده شناسایی می‌کنیم.
در این نوع از مقالات حتماً باید یادمان باشد که همه‌ی مطالعات را شناسایی کنیم و مطالعه‌ای قلم نیفتد. البته این به این معنا نیست که مطالعات غیرمرتبط را شناسایی کنیم. باید مطالعات مرتبط باشند، اما همه مطالعات را هم در بر بگیرند. بنابراین همه‌ی تلاش ما این خواهد بود که مطالعات را شناسایی کنیم و بدانیم که آنها قبلاً چه کارهایی را انجام دادند.
در مرور سیستماتیک نقد عینی وجود دارد. یعنی چیزی به شکل ذهنی و انتزاعی و به شکل جدای از واقعیت نخواهد بود.
وقتی که ما داده‌ها را بررسی کنیم، مسئله‌ی خود را بررسی کنیم، پژوهش‌های گذشته را برای تصمیم‌گیری خود بررسی کنیم و مطالعات کاملی را به دست آورده باشیم و بررسی کرده باشیم، آن موقع دستمان پر است برای این‌که نقد عینی کنیم و دقیقاً ببینیم که گذشتگان و پژوهشگران پیشین چگونه کارهایشان را انجام دادند و به کارهای آنها استناد کنیم و نقاط قوت و ضعف کارهایشان را بگوییم و هیچ چیزی را از خودمان نگوییم. نقدمان عینی، مبتنی بر واقعیت و مبتنی بر کار دیگران باشد.
با مرور سیستماتیک ناهمخوانی بین شواهد پژوهشی را هم شناسایی می‌کنیم. وقتی مرور سیستماتیک از یک قاعده‌ای برخوردار باشد و گام‌هایی را داشته باشد، بنابراین طبیعی است که ناهمخوانی‌ها و ناهماهنگی‌هایی که بین شواهد پژوهشی وجود دارد را هم بتواند شناسایی کند. وقتی که پژوهشگری مرور سیستماتیک کارش را به دقت انجام دهد، مطالعات را به خوبی شناسایی کند، می‌تواند ناهماهنگی‌ها را هم پیدا کند.
مزیت اصلی مرور سیستماتیک وزن داده‌ها است و این وزن داده‌ها مانع اعمال نظر شخصی می‌شود و جلوی مؤلف را می‌گیرد که پیش‌داوری را داشته باشد.
گفتیم که پیش‌داوری و سوگیری بسیار مضر است، و بعداً راجع به انواع پیش‌داوری‌ها صحبت خواهیم کرد و در مرور سیستماتیک ما باید از این پیش‌داوری و اعمال نظر شخصی پرهیز کنیم. منظور از وزن داده‌ها چیست؟
یعنی هر آنچه که ما در پژوهش خود داریم، بر مبنای واقعیت‌ها و بر مبنای استنادات و آنچه که قبلاً انجام شده است، صورت می‌گیرد و هیچ چیز انتزاعی و ذهنی وجود ندارد و مقالات را بررسی می‌کنیم و آنها را یکی یکی شناسایی می‌کنیم و نقاط قوت و ضعفشان را شناسایی می‌کنیم و به آنها وزن می‌‌دهیم و هیچ داده‌ی غیر مرتبط و داده‌ای که ما را از هدفمان دور کند، در کارمان وارد نمی‌کنیم. سعی می‌کنیم که حداقل سوگیری و خطا را در کارمان داشته باشیم.
در مرور سیستماتیک دلیل انجام این همه سخت‌گیری این است که سوگیری و خطا کمتر وجود داشته باشد و مطالعه‌ای به شکل نظام‌مند و هدفمند و با استفاده از پروتکلی خاص که کمترین سوگیری و خطا وجود داشته باشد، صورت بگیرد.
نکاتی در مورد مقاله مروری سیستماتیک
در فهرست زیر نکاتی در مورد مقاله مروری سیستماتیک آورده شده است تا بیش‌تر با مسائل پیرامون نگارش این نوع از مقاله آشنا شوید.
- دشوار، دقیق، نیازمند کار تیمی و همکاران جوان‌تر و متشکل از حداقل یک صاحب‌نظر (Expert)
- نوعی مطالعه مشاهده‌ای (observational) بر روی مطالعات انجام شده موجود
مقاله مروری سیستماتیک بر مبنای آنچه که پیش تر گفته شد، بسیار دشوار است و هر کسی نمی‌تواند این مقالات را انجام دهد و بنویسد. زیرا باید دقت لازم در تعیین مسئله و در تدوین پرسش، در انتخاب و ارزیابی منابع و در چگونگی تحلیل وجود داشته باشد. بنابراین کار دشواری است.
هر کسی نمی‌تواند آن را انجام دهد و نیازمند تخصص بسیار دقیق است و معمولاً نیازمند کار تیمی است و همکاران جوان‌تر را هم باید در کارمان وارد کنیم و حداقل یک صاحب‌نظر یا Expert را هم داشته باشیم. نمی‌توانیم بدون نظر یک صاحب‌نظر کارمان را انجام دهیم. دانشجویان تحصیلات تکمیلی این موضوع را در نظر داشته باشند که اگر می‌خواهند پژوهش جدّی را انجام دهند و قصد دارند مرور سیستماتیک داشته باشند، باید به خاطر داشته باشند که کار را به صورت تیمی انجام دهند و از صاحب‌نظران هم حداقل استفاده کنند.
بنابراین مقاله مروری سیستماتیک یک نوع مطالعه‌ی مشاهده‌ای یا Observational است. مطالعه‌ی ما از نوع مشاهده‌ای است. واقعیت‌ها و پژوهش‌ها را می‌بینیم و نقاط قوت و ضعف آنها را پیدا می‌کنیم و همه چیز را بررسی می‌کنیم و همه جوانب کار را می‌بینیم و چون می‌بینیم پس از نوع Observational و مشاهده‌ای است و باید مبتنی بر واقعیت‌ها صحبت کنیم و بتوانیم استناد کنیم و بتوانیم بر یافته‌ای که بعداً به آن دسترسی پیدا می‌کنیم، پافشاری کنیم و بگوییم که این داده را از فلان جا و فلان جا گرفتیم و بتوانیم ثابت کنیم.
مقاله مروری سیستماتیک چند بخش دارند که سه بخش اصلی آنها تعیین دقیق مسئله، جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها و نهایتاً تفسیر نتایج است.
بخش‌های اصلی به شرح زیر می‌باشد:
- تعیین دقیق مسأله
- جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها
- تفسیر نتایج
همه این مراحل را باید با دقت بررسی کنیم و در ادامه این درس تک تک این موارد را بررسی خواهیم کرد.
نویسندگان مقاله مروری سیستماتیک باید از تخصص لازم و تخصص کافی برخوردار باشند و با علم روش تحقیق نیز آشنا باشند. این نکته‌ای است که بسیاری از افراد ممکن است در نظر نگیرند. درست است که می‌گوییم مرور سیستماتیک شاید از روش‌های آماری و پژوهشی پیچیده استفاده نکند، اما به این معنی نیست که فردی که می‌خواهد این نوع از مرور را انجام دهد، از روش تحقیق چیزی نداند.
باید حتماً با روش تحقیق آشنا باشد که کیفی، کمّی یا آمیخته است و روش‌شناسی‌های تحقیق، طرح‌های تحقیق و پارادایم‌های فلسفی تحقیق و هر چیزی که در ارتباط با تحقیق و پژوهش است را انجام دهد.
با تسلط بر مبنای و مبادی روش تحقیق فرد وارد این پروسه می‌شود.
این نوع مقالات نیازمند وجود پروتکل هستند. بعداً راجع به پروتکل صحبت خواهیم کرد. پروتکل یعنی آن برنامه تدوین‌شده، نظام‌مند و زمان‌بندی‌شده از کار ما که دقیقاً به ما بگوید این پژوهش و این مرور سیستماتیک چگونه انجام می‌شود، چه مراحلی دارد و چه جزئیاتی دارد و چه مدت زمانی را طی می‌کند. بنابراین وجود پروتکل بسیار اهمیت دارد.
مقاله مروری سیستماتیک چه نوع مقالاتی هستند؟
مقاله مروری سیستماتیک روشی برای یافتن شواهد و بررسی نقادانه آنها با کمترین سوگیری هستند که هر توضیحی که تاکنون ارائه دادیم را مشاهده می‌کنید. به دنبال این است که شواهدی را پیدا کند و آنها را نقادانه و بسیار ارزیابانه بررسی کند و کمترین سوگیری را هم داشته باشد.
مقاله مروری سیستماتیک از مستندات علمی تولید شده استفاده می‌کند. بعداً می‌گوییم که چه نوع متنی متن علمی است. هر متنی علمی نیست. باید بدانیم که چه نوع متنی علمی است و باید بدانیم که متنمان در کجا منتشر شده است و بتوانیم از توانمندی ارزیابی متون علمی برخوردار باشیم و هر متنی را در کارمان نگنجانیم.
- روشی برای یافتن شواهد و بررسی نقادانه آنها با کمترین سوگیری
- استفاده از مستندات علمی تولید شده
- کانون توجه پژوهشگران
- ناآشنایی پژوهشگران با جنبه‌های روش‌شناختی و نیز فقدان انباشت مقالات و مستندات در این باره
مقاله مروری سیستماتیک مورد توجه پژوهشگران هستند. در دوران کنونی که حجم داده‌ها بسیار زیاد شده است و مقالات زیاد هستند، طبیعی است که بسیاری از پژوهشگران به دنبال انجام این نوع از مقالات باشند.
البته این را هم باید متذکر شویم که بسیاری از پژوهشگرانی که قصد دارند مقاله مروری سیستماتیک را بنویسند، با جنبه‌های روش‌شناختی آن آشنا نیستند و عملاً نمی‌دانند که چگونه و از چه روشی استفاده کنند. مشکل دیگری که وجود دارد، این است که ما با انباشت مقالات و مستندات در این باره مواجه نیستیم.
به این معنا که هنوز بسیاری از ماها و بسیاری از پژوهشگران نمی‌دانند که مقاله مروری سیستماتیک چگونه نوشته می‌شود. مقالات و مستندات این حوزه زیاد وجود ندارند و تعدادشان کم است و ما نیازمند این هستیم که از روش‌های جدید استفاده کنیم و مقالات و مستندات جدید را شناسایی کنیم.
| ویژگی | مرور سیستمات | مرور روایتی |
| سوال | معمولا یک سوال بالینی متمرکز شده | معمولا غیر مشخص، به طور بالقوه، تورش دار |
| منابع، جستجو | منابع جامع و استراتژی شفاف جستجو | |
| انتخاب | انتخاب براساس معیار، کاربرد به شکل واحد | معمولا غیر مشخص، به طور بالقوه، تورش دار |
| ارزیابی | ارزیابی دقیق نقادانه | متغییر |
| ترکیب | خلاصه کمی | معمولا یک خلاصه کیفی |
| نتیجه‌گیری | معمولا مبتنی بر شواهد | بعضی مواقع مبتنی بر شواهد |
در آخرین قسمت این جلسه، به شکل بسیار کلی مرور سیستماتیک و مرور روایی را با هم مقایسه می‌کنیم. سؤال در مرور سیستماتیک خیلی بالینی و متمرکز است. بالینی یعنی این‌که بسیار واقع‌نگر است، وجود دارد، مسئله‌ای وجود دارد. اما در مرور روایی محدوده این سؤال می‌تواند وسیع باشد.
از چه منابعی استفاده می‌کنیم و چگونه جست‌وجو می‌کنیم؟ بسته به این‌که مرور ما سیستماتیک باشد یا روایی باشد، متفاوت خواهد بود. در مرور سیستماتیک منابع جامع خواهیم داشت. استراتژی‌مان برای جست‌وجو شفاف است و می‌دانیم که کجا جست‌وجو کنیم، چگونه جست‌وجو کنیم و در چه پایگاهی و چه در وب‌سایتی جست‌وجو کنیم.
اما در مرور روایتی منابع مشخص نیست و اصطلاحاً می‌گویند تورش‌دار یا سوگیرانه هستند. ممکن است در انتخاب منابع و حتی در انتخاب نوع پایگاه اطلاعاتی‌مان و نوع سایتی که جست‌وجو می‌کنیم هم سوگیری وجود داشته باشد.
در انتخاب در مقاله سیستماتیک بر اساس معیار مقاله را انتخاب می‌کنیم. شکل واحدی را استفاده می‌کنیم و به شکل گوناگون استفاده نمی‌کنیم و انتخابمان همیشه هدفمند است. در حالی که در مرور روایتی غیرمشخص هستند و ممکن است به طور بالقوه دارای سوگیری باشند.
ارزیابی ما در مرور سیستماتیک بسیار دقیق و نقادانه است، در حالی که در روایتی می‌تواند متغیر باشد. ترکیب ما می‌تواند کمّی باشد اما در روایتی خلاصه‌ی کیفی را خواهیم داشت. نتیجه‌گیری ما در مرور سیستماتیک حتماً باید مبتنی بر شواهد باشد اما در مرور روایتی همیشه مبتنی بر شواهد نیست و ممکن است بعضی اوقات مبتنی بر شواهد و واقعیات باشد.
در این جلسه به طور کامل اطلاعاتی که در مورد مقاله مروری سیستماتیک توسط کارشناسان کارت گرآوری گردید خدمتتان ارائه شد تا علاقمندان به حوزه بتوانند با مطالعه مقاله مروری روایی و مقاله مروری سیستماتیک تمایز بین این دو مبحث را متوجه شوند.
دراین جلسه در مورد مقاله مروری سیستماتیک توضیحاتی خدمتتان ارائه گردید، در جلسه هفتم با پیش‌نیازها، ابزارها و مهارت‌های مورد نیاز آشنا خواهیم شد.
چنانچه علاقمند به انجام مقاله isi توسط کارشناسان کارت پروژه هستید میتوانید از طریق راه‌های ارتباطی با ما در ارتباط باشید.
با ادامه آموزش‌ها توسط کارشناسان کارت پروژه با ما همراه باشید.
پایان جلسه ششم