در این مجموعه آموزشی با عنوان انجام مقاله در خدمت شما علاقه مندان به این حوزه هستیم.کارشناسان تیم کارت پروژه با جمع آوری اطلاعات در این زمینه برای علاقه مندان فرصتی را فراهم کردند تا دانشجویان و… بتوانند بصورت کامل این مبحث را فراگیرند.با ادامه آموزشها با ما همراه باشید.
در حین انجام مقاله قاعدتاً زمانی که انتخاب موضوع مقاله به درستی انجام نشود، به نگارش یک مقاله مناسب منتهی نخواهد شد. مانند این است که معماری قرار است یک ساختمانی را بسازد. اگر نقشه‌ها درست طرح‌ریزی نشود، تجهیزات و الزامات کار درست انتخاب نشود، هرچقدر هم معمار در کار خودش تبحر داشته باشد، این موضوع منجر به ساخت یک بنای مناسب و زیبا و مقاوم نخواهد شد.
در اینجا دقیقاً چنین شرایطی حکم‌فرماست. هرچقدر شما یک مقاله‌نویس خوب باشید و در این کار تبحر داشته باشید، اگر انتخاب موضوع مقاله شما به درستی انجام نشود و برخی اصول در مقاله شما رعایت نشود، قاعدتاً در انتهای کار این تحقیق منجر به یک مقالهی علمی مناسب و خوب نخواهد شد.
حال می‌خواهیم بدانیم اصول انتخاب موضوع مقاله چه چیزهایی هستند و به چه صورت باید به آنها عمل کنیم و ارزششان به چه اندازه است.
اصول مهم و کاریردی در انتخاب موضوع مقاله
نو بودن موضوع تحقیق در نگارش مقاله
نو بودن موضوع تحقیق در نگارش مقالهاولین اصل در انتخاب موضوع مقاله نو بودن موضوع مقاله است. ما می‌خواهیم بدانیم که آیا این کار تحقیقاتی که انجام می‌دهیم، آیا از نظر جدید بودن و تازه بودن این قابلیت را دارد که در سطح دنیا آن را گسترش و بسط دهیم و آن را چاپ کنیم یا خیر؟
این قطعاً موضوع مورد نظر استاد راهنمای شما، مورد نظر ادیتور ژورنال شما که مقاله را برای آنها ارسال می‌کنید و مورد نظر داوری که مقالهی شما را داوری می‌کند، می‌باشد و آنقدر اهمیت دارد که این موضوع در چندین مرحله کنترل می‌شود.
ابتدا که مقالهی شما سابمیت می‌شود، در همان ابتدای کار ادیتور عمومی مجله این را کنترل می‌کند. سپس ادیتور اختصاصی مجله این را کنترل می‌کند و سپس داور این موضوع را کنترل می‌کند و هر جای کار که مطمئن نشوند که موضوع تحقیقاتی شما موضوعی نو و تازه است یا به عبارتی می‌توان گفت novelty دارد، قطعاً مقاله را رد خواهند کرد.
بنابراین در انتخاب موضوع مقاله بسیار بسیار اهمیت قائل شوید که حتماً تازه باشد، جدید باشد و تا به حال کار مشابهی در این زمینه انجام نشده باشد.به عبارتی شما باید یک طرح جدید برای گفتن در دنیای علم داشته باشید.
راه‌کارهای مختلفی وجود دارد برای اینکه ببینیم به چه صورت آیا موضوع تحقیقاتی ما موضوع نو و تازه‌ای است یا خیر که ما در ادامه‌ی کار چندین روش کنترل این موضوع را بررسی خواهیم کرد.
روش‌های تعیین نو بودن موضوع تحقیق
راه‌های مختلفی برای تعیین novelty در انتخاب موضوع مقاله وجود دارد که آنها را گام به گام با هم بررسی می‌کنیم.
سایت پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران:www.irandoc.ac.ir
اولین راه سایت پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران است که با همدیگر به سایت این پژوهشگاه مراجعه می‌کنیم و مراحل کار را با هم یاد می‌گیریم.
این سایت پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران است که از طریق وزارت علوم ایجاد شده است و یکی از مهم‌ترین اهداف ایجاد این مرکز جلوگیری از تکرار تحقیقات تکراری و تحقیقاتی که یک بار در کشور انجام شده است می باشد. امکانات بسیار خوبی در سایت وجود دارد. آدرس سایت irandoc.ac.ir است.
این سایت امکانات بسیار گسترده‌ای نیز دارد که چند مورد از آنهایی که می‌تواند خیلی مفید باشد را بررسی می‌کنیم.
چند مورد وجود دارد که خیلی می‌تواند برای شما مفید باشد. در درجه‌ی اول بحث جست‌وجو است. یعنی همان امکانی که سایت‌های قبلی داشتند، اینجا هم وجود دارد. مثلآً ما در خصوص کتاب سرچ می‌کنیم. این امکان وجود دارد که برای ما کل مطالب علمی، پایان‌نامه‌هایی که انجام شده است، کارهای تحقیقاتی انجام شده در خصوص کتاب را برای شما نمایش می‌دهد.
به عنوان مثال در اینجا یک پایان‌نامه در مورد کتاب‌های درسی انجام شده است که پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد در دانشگاه بیرجند بوده است. هدف از آن و یک خلاصه‌ای از آن را برای ما نمایش می‌دهد.
نتیجه‌ی نمایش داده شده بعدی مجدد یک پایان‌نامه است که در دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز انجام شده است. یعنی کل این اطلاعات را برای ما ردیف می‌کند و می‌توانیم از آنها استفاده کنیم.
نتیجه‌ی بعدی مقاله‌ای است که در این زمینه چاپ شده است.
بعدی طرح پژوهشی است که در این زمینه انجام شده است.
اگر دقت بفرمایید بسیار بسیار جامع است یعنی در یک سرچ شما هم مقاله را نشان داده است، هم طرح‌های پژوهشی که در این زمینه انجام شده است، نشان داده است و هم پایان‌نامه‌هایی که انجام شده است را نشان داده که خیلی می‌تواند برای شما مفید باشد برای اینکه کار تکراری انجام ندهیم.
باز این امکان در این کنار (گوشه‌ی سمت راست صفحه) وجود دارد که سرچ خود را محدود کنیم. مثلاً یکی از گزینه‌ها پایان‌نامه‌های ایرانیان خارج از کشور است. یعنی پایان‌نامه‌ی افراد ایرانی که خارج از کشور در این حوزه کار کردند را هم حتی می‌توانیم جدا کنیم.
طرح‌های پژوهشی از این جست‌وجویی که ما انجام دادیم، سرچ شما مجموعه نتایج آن ۱۵ هزار و ۶۱۵ داکیومنت و یا نتیجه را داشته است. از این بین ۱۳۴۳ مورد طرح پژوهشی بوده است، ۹۸۵ مورد مقاله‌های مجله‌های علمی بوده است. ما می‌توانیم این‌ها را جدا کنیم یعنی مثلاً بگوییم فقط گزارش‌های دولتی را نمایش بدهد، یا فقط مقاله‌های همایش‌های ایرانی را نمایش بدهد. مثلاً آن را به پایان‌نامه‌های ایرانیانی که در خارج از کشور در زمینه‌ی کتاب کار کردند، گزینه‌ی محدود کن را می‌زنیم، در نتیجه دانشگاه‌های خارج از کشور را جدا کرد و پایان‌نامه‌هایی که در این زمینه انجام شده است را در حوزه‌ی این موضوعی که ما سرچ کردیم را select کرد و آن را جداگانه نمایش داد.
همین طور این امکان وجود دارد که ما در خصوص سال انتشار آن را محدود کنیم و بگوییم فقط آنهایی که در سال ۱۳۹۰ یا ۱۳۹۲ و نظایر آن چاپ شده است را جدا کند و برای ما نمایش دهد. یا بگوییم فقط کتاب یا فقط کتاب درسی یا قرآن را جدا کند و نظایر آن که این امکان برای ما فراهم شده است.
البته امکان محدود کردن بیشتر هم وجود دارد که شما می‌توانید این را با آزمون و خطا بهتر یاد بگیرید.
در اینجا امکان جست‌وجوی پیشرفته نیز وجود دارد. یعنی شما اگر جست‌وجوی پیشرفته را بزنید، می‌توانید بگویید کتاب را در عنوان کتاب و عنوا‌ن‌هایی که علاوه بر کتاب در خصوص دین باشد و باز در عنوانش باشد. این سرچی که با این شرایط انجام می‌دهیم، در حقیقت به آن گفته‌ایم که تمامی داکیومنت‌ها، تمامی پروژه‌های علمی که در عنوان آنها کتاب و دین هر دو آمده است را برای ما نمایش دهد. چرا هر دو؟ برای این که ما در جست وجو از عبارت «و» استفاده کردیم.
اگر از کلمه‌ی «یا» استفاده می‌کردیم، یعنی دستور دادیم که تمامی مواردی که کتاب یا دین یک مورد از این دو باشد را برای ما بیاورد.
اگر از «و نه» استفاده می‌کردیم، یعنی اینکه تمامی مواردی که در عنوانشان کتاب است ولی دین نباشد، آنها را برای ما نمایش دهد.
و چرا بحث عنوان است؟ زیرا اینجا این امکان را به شما می‌دهد که می‌توانید بگویید عنوان کتاب ، چکیده‌اش کتاب ، نویسنده‌اش کتاب ، موضوعش کتاب باشد و یا کلمات کلیدی آن کتاب باشد.
مثلاً به‌عنوان مثال ما می‌گوییم که تمامی مواردی که عنوانشان کتاب است و تمام مواردی که موضوعش دین باشد. سرچ را می‌زنیم و این نتایج را برای ما نمایش داده است.
از بین این‌ها یکی از نتایج قبلی، به اصطلاح پایان‌نامه‌ای بوده است که عنوان آن کتاب است و موضوع آن در خصوص دین بوده است.
دوباره به صفحه‌ی اصلی سایت پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران یا ایرانداک برمی‌گردیم.
یک بخش دیگر در این سایت ایجاد شده است به نام درخواست پیشینه‌ی پژوهش. این را که بزنید، در اینجا یک صفحه‌ی جدید باز می‌شود و به شما این امکان را می‌دهد که مثلاً اگر شما می‌خواهید یک پایان‌نامه در خصوص روابط اجتماعی در داخل ایران در یک گروه یا طیف خاص تدوین کنید.
می‌خواهیم ببینیم که آیا کار تحقیقاتی یا پایان‌نامه‌ای در این زمینه انجام شده است یا خیر. در هر کجای ایران و در هر یک از دانشگاه‌های ایران، به جای اینکه بگردیم، این را واگذار می‌کنید و این جست‌وجو را به پایگاه پژوهشگاه علوم فناوری و اطلاعات ایران می‌دهید که یعنی می‌خواهید پایان‌نامه‌ای در این زمینه داشته باشم و از آنها درخواست می‌کنید که آنها سرچ کنند و ببینند اگر کار تحقیقاتی انجام شده است، به شما اطلاع بدهند که در این زمینه یا مشابه این زمینه در فلان دانشگاه فلان کار انجام شده است.
شما خودتان تصمیم می‌گیرید که آیا کارتان نسبت به این کار مشابه، یک حرف جدید برای گفتن دارد یا خیر. اگر حرف جدیدی برای گفتن دارد، می‌توانید انجام دهید وگرنه موضوع را باید تحقیق کنید.
ولی این بحثی که وجود دارد این است که این قسمت مستلزم پرداخت هزینه است. یعنی شما حتماً به‌عنوان یک کاربر تازه در این قسمت ثبت نام می‌کنید، اطلاعاتتان را وارد می‌کنید، به شما یک گذرواژه می‌دهد، از طریق ایمیلتان و گذرواژه‌تان وارد می‌شوید، موضوع مورد نظرتان را وارد می‌کنید. در حال حاضر برای هر جست‌وجو ۱۵هزار تومان از شما دریافت می‌شود و نتیجه به شما ارائه می‌شود.
یعنی اگر شما کاربر تازه بزنید، اطلاعات نظیر … (فرض کنید شما ایمیلی بخواهید بسازید، چه اطلاعاتی می‌خواهد؟ همین اطلاعات را برای ثبت‌نام در این قسمت نیاز داریم) نام، نام خانودگی، شماره ملی و نظایر آن را از شما می‌گیرد. ثبت نام انجام می‌شود و وقتی که ثبت نام انجام شد، از این به بعد با ورود ایمیل و گذرواژه‌ی خود می‌توانید وارد این قسمت شوید و آن سرچی که به دنبال آن بودید را از ایرانداک بخواهید که برایتان انجام شود که در قبال هزینه‌ای که پرداخت می‌کنید، این کار را برای شما انجام خواهد داد.
بخش دیگری که در ایرانداک ایجاد شده است، همانندجویی در نوشتارهای علمی است.
یعنی شما می‌خواهید یک پایان‌نامه‌ای انجام دهید و می‌خواهید یک متن را بنویسید یا متنی نوشته شده است و شما می‌خواهید داوری کنید و می‌خواهید این بررسی شود که آیا این نوشته از جایی اقتباس شده است یا خیر، نوشته‌ی خود دانشجوی شما و یا خود فرد است.
باز می‌توانیم در این قسمت نام‌نویسی انجام دهیم. نام نویسی ویژه کاربران (دانشجویان) است. نام نویسی را انجام می‌دهیم، درخواست می‌کنیم. متن را می‌فرستیم و این کار از طریق ایمیل به ما اطلاع‌رسانی می‌شود که آیا این مشابه متن دیگری است یا خیر و چقدر همپوشانی دارد و از این طریق شما می‌توانید خدای نکرده تقلبات علمی که از این حیث می‌شود را تشخیص دهید.
بخش دیگری که دارد، بخش ثبت پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها، پیشنهادها یا پروپوزال‌ها است که این مورد استفاده‌ی دانشجویان تحصیلات تکمیلی قرار می‌گیرد. یعنی دانشجوهایی که در دانشگاه‌های مختلف ایران در حال تحصیل هستند، بسیاری از دانشگاه‌ها این الزام را ایجاد کردند که پروپوزال حتماً در ایرانداک ثبت شود. این گام بسیار بسیار خوبی است که در وزارت علوم و در دانشگاه آزاد برداشته شده است.
شما در همان ابتدای کار اعلام می‌کنید که من در حال انجام این کار تحقیقاتی هستم که اگر دیگران خواستند این کار را انجام دهند، بدانند که حتی اگر پایان‌نامه‌ای دفاع نشده است، ولی در حال انجام می‌باشد و دیگران دیگر نروند آن کار را انجام دهند. یعنی خیلی از دانشگاه‌ها الزام کردند که شما حتماً یک کد رهگیری از ایرانداک باید داشته باشید و آن به این منزله است که شما پروپوزالتان را ثبت کردید، وقتی که کار را استارت می‌زنید، از این به بعد دیگر نگرانی ندارید که حتی در طول بازه‌ی انجام کار شخص دیگری بخواهد کار شما را به‌صورت تکراری انجام دهد که گام بسیار مفیدی است.
در انتهای کار هم می‌توانید پایان‌نامه یا رساله‌ی خود را ثبت کنید که بعدها دیگران هم وقتی که می‌آیند موضوع شما را سرچ می‌کنند، می‌بینند که یک پایان‌نامه‌ای از طرف شما انجام شده است که دیگر آنها وقت و انرژی‌شان را صرف آن کار نکنند و صرف موضوعی کنند که قاعدتاً نوتر و جدیدتر باشد و مورد نیاز کشور و جامعه‌ی علمی ما باشد.
امکان دیگری که در اینجا ایجاد شده است، نسخه‌ای است که شما می‌توانید بر روی موبایل از آن استفاده کنید و از این امکانات هم می‌توانید بر روی تلفن همراه خود استفاده کنید.
سایت ایرانداک امکانات بسیار گسترده‌تری نیز دارد که بقیه موارد را می‌توانید خودتان به این سایت مراجعه کنید و با آزمون و خطا خیلی از آنها را یاد بگیرید و آموزش ببینید.
همه جانبه بودن موضوع و قابلیت مقاله دهی
یکی از بحث‌هایی که در حین انجام مقاله مروری و دیگر مقالات مهم است و در خصوص انتخاب موضوع مقاله اهمیت دارد، این است که موضوع مقاله ما همه‌جانبه باشد و قابلیت مقاله‌دهی داشته باشد. بسیاری از افراد یک کار تحقیقاتی انتخاب می‌کنند و این کار تحقیقاتی، کار تحقیقاتی بسیار خوبی است و می‌تواند یک مشکل بسیار بزرگی را برطرف کند ولی در نهایت به یک مقاله می‌انجامد. فرض کنید به‌طور مثال شما می‌خواهید یک کار مدلسازی ریاضی انجام دهید. یک کار مدلسازی ریاضی کار خیلی سختی است که خیلی زمان‌بر است و استعداد زیادی می‌خواهد و از نظر انرژی و وقت و هوش و استعداد نیازهای بالایی دارد. ولی در انتها وقتی که به نتیجه رسیدید، آیا شما می‌توانید به اصطلاح این مدلسازی ریاضی را بشکنید و بخشی از آن را در یک مقاله چاپ کنید و بخش دیگر را در مقالهی دیگری چاپ کنید؟
خیر. در نهایت به یک مقاله می‌انجامد. اگر واقعاً به ارزش کار نگاه کنیم، این کار، کار ارزشمندی است. شما به جای اینکه۱۰ مقاله با سطح پایین داشته باشید، یک مقالهی قابلی که مشکل یک دنیا را می‌تواند برطرف کند ارائه دهید. اگر هدف شما این است مشکلی وجود ندارد. ولی اگر هدف شما این است که مقالات بیشتری را چاپ کنید، اینجا دیگر موضوعتان نمی‌تواند موضوع خوبی باشد. زیرا هرچقدر هم در این زمینه خوب کار کنید، در نهایت به یک مقاله منتهی می‌شود.
یا فرض کنید به طور مثال شبیه‌سازی دینامیکی انجام می‌دهید. هرچقدر هم خوب باشد، در نهایت یک مقاله بیرون می‌آید. بنابراین شما در انتخاب موضوع باید دقت کنید که موضوع را به نحوی پر و بال و شاخ و برگ بدهید که بخش‌های مختلف کار هم قابلیت مقاله‌دهی داشته باشد. شما باید یک برنامه‌ی کاری بچینید. در ابتدای کار یک مسیری را پیش بروید تا مقاله مورد نظر نوشته شود. تا آن مقاله چاپ شود، شما مسیرهای دیگری را پیش می‌روید. در هر گام که پیش می‌رویم به یک نتیجه‌ی معین می‌رسیم، تا مقالهی آن بخش را برای چاپ شدن بفرستیم. یعنی موضوعتان باید به نحوی باشد که به جای یک نتیجه، چند نتیجه داشته باشد تا بتواند قابلیت مقاله‌دهی بالایی داشته باشد.
حداقل می‌توان گفت تا زمانی که ارزش‌گذاری بر تعداد مقاله است، این روش، روش مناسب‌تری است و به جای اینکه موضوع تحقیقاتی شما شبیه هویج باشد یعنی عمق و ریشه داشته باشد، باید پخش باشد تا هر بخش آن بتواند یک قابلیت مقاله‌دهی را داشته باشد.
در نظر گرفتن امکانات مورد نیاز
مطلب دیگری که در انتخاب موضوع مقاله مهم است، این است که ما امکانات مورد نیازمان را در نظر بگیریم. فرض کنید بخواهیم یک کاری انجام دهیم، برای این کار تحقیق کرده و متوجه می شویم که همه شرایط مناسب است، اما امکانات مورد نیاز این کار را در کشور، دانشگاه یا شهرمان نداریم، بنابراین اصلاً فایده‌ای ندارد.
به عنوان مثال فرض کنید که شما در یک مسیری در خیابان در حال عبور هستید و ماشینتان پنچر می‌شود. شما پنچرگیری بلد هستید و هیچ مشکلی ندارید. آچار هم دارید و در این مورد هم هیچ مشکلی ندارید. ولی جک ندارید که ماشین را بلند کنید. دانایی شما که میدانید پنچرگیری چگونه انجام می‌شود، بیشتر باعث عذاب شما است. زیرا شما یک کاری را بلد هستید، ولی ابزار آن را ندارید و اعصابتان بیشتر به هم می‌ریزد و مشکل بیشتر می‌شود.
کار تحقیقاتی هم دقیقاً مانند این مورد است. فرض کنید شما می‌خواهید یک ماده را با LCMASS پیدا کنید که مقدارش چقدر است و آیا اصلاً در این ترکیبتان وجود دارد یا خیر. همه‌ی اقدامات انجام شده است و کار تازگی دارد و همه شرایط مناسب است. ولی در این شهر یا کشوری که شما تحصیل می‌کنید، LCMASS اصلاً وجود ندارد. فایده‌ی کار چیست؟ کار سخت می‌شود، نه اینکه انجام پذیر نباشد.
شما باید نمونه را به یک شهر یا کشور دیگر که این امکان را دارد بفرستید. حمل‌ونقل نمونه هزینه‌بردار است و حمل‌ونقل آن شرایط خاصی نیاز دارد. اطمینان از اینکه این شرایط خاص را دیده و یا طی کرده است، به این سادگی نیست و مشکلاتی را در پی دارد. بنابراین یکی از مهم‌ترین نکاتی که شما باید رعایت کنید و مد نظر قرار دهید، این است که امکانات مورد نظر تحقیقتان در آزمایشگاه، در شهر یا دانشگاهتان وجود داشته باشد که بتوانید این کار را انجام دهید.
در نظر گرفتن بار مالی تحقیق و منابع تامین آن
در نظر گرفتن بار مالی تحقیق و منابع تامین آنیکی دیگر از معضلات بزرگی که ما معمولاً در حین تحقیق مواجه می شویم، بحث برآورد مالی و تأمین برآورد مالی است. این هم بحثی است که باید به آن پرداخته شود. قطعاً شما هر کار تحقیقاتی که بخواهید انجام دهید، یک نیاز مالی دارید. باید در همان ابتدا مشخص کنید که این نیاز مالی را چه کسی برطرف می‌کند.
آیا خودتان قرار است سرمایه‌گذاری کنید؟ استادتان از grant مربوطه باید هزینه را پرداخت کند؟ طرح شده است و ارگان یا نهادی قرار است هزینه‌ی شما را پرداخت کند؟ این مورد باید از همان ابتدای کار مشخص شود. چون وقتی که شما پروپوزال می‌نویسید و پروپوزالتان تصویب می‌شود، دیگر خودتان را متعهد کردید و دیگر زمان دفاع پایان‌نامه نمی‌توانید بگویید که هزینه‌ها تأمین نشد و فلان کار به انجام نرسید. خیر. شما یک تعهدی داده اید که باید همان موقع فکر آن را می‌کردید. پس این‌ها را از قبل حتماً بررسی کنید.
یکی از مراکزی که ایجاد شده است و می‌تواند برای تأمین مالی کار تحقیقاتی شما بسیار مفید باشد، صندوق حمایت از پژوهشگران ریاست جمهوری است. این اقدام خیلی خوبی است که انجام شده است (کاملاً به‌صورت اتوماسیونی است؛ یعنی شما نیاز به مراجعه حضوری ندارید) و شما می‌توانید طرحتان را در صندوق پژوهشگران ریاست جمهوری، پروپوزالتان را می‌نویسید، در فرمت‌هایی که مورد نظر آنهاست و در داخل سایت وجود دارد، آن را ارسال می‌کنید. آنها به صورت روتین کار را به متخصص مربوطه ارجاع می‌دهند، داوری می‌شود و در نهایت هزینه‌ای که شما درخواست کردید، با نتیجه‌ی داوری‌اش تطبیق داده می‌شود و در نهایت یک مبلغی را به محقق ارائه می‌دهند که بتواند کار تحقیقاتی‌اش را انجام دهد.
یکی دیگر از مراکزی که در این زمینه بسیار فعال است و کمک می‌کند، وزارت نیرو است.
وزارت نیرو یک بخش تحقیق و توسعه دارد که در آن زمینه بسیار فعال است و نیازمندی‌های پژوهشی خودش را در آن بخش قرار می‌دهد و شما می‌توانید بسته به رشته‌ی خودتان انتخاب کنید.
همان‌طور که میدانید وزارت نیرو بخش‌های مختلف دارد؛ بخش برق دارد، بخش آب دارد، بخش‌های مختلف دارد که هر کدام از این حوزه‌ها رشته‌های مختلفی را درگیر می‌کنند.
مثلاً شما از محیط زیست گرفته تا صنایع غذایی، تا آبیاری، تا عمران و … همه‌ی این‌ها می‌توانند در حوزه‌های مربوط به بخش منابع آب کار تحقیقاتی انجام دهند و معمولاً از همه‌ی این حوزه‌ها موضوع پیشنهادی تحقیق وجود دارد. شما می‌توانید به سایت خود وزارت علوم مراجعه کنید، به سایت تک‌تک ادارات آب منطقه‌ای استان‌ها مراجعه کنید، حتی به سایت آب‌وفاضلاب روستایی مراجعه کنید. همه‌ی این‌ها یک بخشی به نام تحقیقات یا تحقیق و توسعه دارند.
در آن بخش اولویت‌های پژوهشی سال بعد را می‌توانند ارائه دهند که شما به راحتی می‌توانید بسته به تخصص خودتان یک از آنها را انتخاب کنید، پروپوزال ارائه دهید، این پروپوزال داوری می‌شود و بودجه‌ای در نظر گرفته می‌شود که بتوانید آن کار تحقیقاتی را انجام دهید. همین اقدام در بسیاری از ارگان‌های دیگر نیز انجام می‌شود. وزارت نیرو مثال زده شد به این دلیل که در این وزرات‌خانه بسیار سازمان‌دهی شده است.
ولی در ارگان‌های دیگر مانند شهرداری و فرمانداری به همین صورت، در ارگان‌های مختلف موضوعات پژوهشی در سایتشان وجود دارد که شما می‌توانید انتخاب کنید، با آنها قرارداد ببندید و در قالب پایان‌نامه تحقیقتان را انجام دهید.
پس توصیه می شود که در ابتدای کار حتماً بسته به تخصصتان، خودتان میدانید که مشتری‌های تخصص شما کدام نهاد و کدام ارگان در داخل کشور هستند. به سراغ آن ارگان و نهاد رفته و موضوع‌های پژوهشی آنها را ببینید و اولویت‌های پژوهشی آنها را بررسی کنید تا انتخاب‌های خوبی داشته باشید.
در نظر گرفتن علایق فردی
در نظر گرفتن علایق فردیبخش دیگری که در خصوص انتخاب موضوع مقاله بسیار اهمیت پیدا می‌کند، علایق فردی شخص محقق است.
خیلی از دانشجویان احساس می‌کنند که یک کار تحقیقاتی انجام می‌دهند و کار به پایان می‌رسد. این‌طور نیست، شما وقتی که کار تحقیقاتی را انتخاب می‌کنید، در حقیقت متخصص آن امر می‌شوید. در حقیقت قرار است یک عمر در آن زمینه کار کنید. اگر واقعاً علاقه‌ای به این حوزه ندارید، به سراغ آن نروید. فرض کنید که ما می‌خواهیم در زمینه‌ی میکروبیولوژی کار تحقیقاتی انجام دهیم که علاقه‌ای به آن نداریم. اگر ما در زمینه‌ی میکروبیولوژی کار کنیم، متخصص میکروبیولوژی می‌شویم یعنی قرار است ۳۰ سال در یک نهاد یا ارگان در این زمینه فعالیت کنیم.
وقتی که علاقه‌ای نداریم و لذتی از این تخصص نمی‌بریم، به چه دلیل وقت و انرژی خود را برای این کار صرف کنیم؟ پس ما به این موضوع دقت می‌کنیم که آیا واقعاً در آن زمینه علاقه‌ای وجود دارد؟ شما قرار است ۳۰ سال کار کنید. آن را یک یا دو سال در نظر نگیرید. شما قرار است ۳۰ سال متخصص این امر شوید. آیا می‌توانید ۳۰ سال با علاقه هر روز سر کار حاضر شوید و در این زمینه کار کنید؟ بنابراین این هم پارامتر بسیار مهمی است.
در نظر گرفتن تخصص های مورد نیاز در محیط شغلی حال حاضر
بحث دیگری که وجود دارد، در نظر گرفتن تخصص‌های مورد نیاز در محیط شغلی حال حاضر است. بسیاری از شما در حال حاضر در جایی مشغول به کار هستید و تحصیلات تکمیلی قبول شدید و قرار است تحصیلاتتان را انجام دهید و دوباره به محیط کار حال حاضرتان برگردید و کارتان را ادامه دهید. بهتر است که یک بررسی داشته باشید که محیط حال حاضر کار شما به چه تخصص‌هایی نیاز دارد؟
آیا واقعاً بعد از اینکه ما در یک موضوعی کار پایان‌نامه‌ی خود را انجام دادیم و به محیط کار برگشتیم، اصلاً چنین قابلیتی وجود دارد و اصلاً چنین نیازی وجود دارد که بتوانیم از این تخصص استفاده کنیم؟ اگر چنین نیازی وجود نداشته باشد، در حقیقت ما وقت و انرژی خود را به بطالت گذراندیم. بعداً باید این انرژی را صرف کنیم که مسئولین خودمان را در آن نهاد متقاعد کنیم که مدرک ما را به فوق لیسانس تبدیل کنند. و به‌گونه‌ای به تخصص ما نیاز پیدا کنند.
ولی اگر در ابتدی کار ما بررسی کردیم که در این سازمان یا دانشگاهی که کار می‌کنیم، به یک تخصص خاصی بسیار نیازمند هستند، تحقیقمان را در همان زمینه انجام بدهیم. وقتی که تحصیلاتمان تمام شود و برگردیم، دیگر نیاز نیست که آنها را متقاعد کنیم. خودشان به تبع نیازی که دارند، به سراغ ما می‌آیند و قطعاً مدرک ما را تبدیل می‌کنند و از تخصص ما استفاده‌ی بهینه خواهند کرد.
پس این هم موضوعی است که شما باید حتماً مدنظر داشته باشید.
در نظر گرفتن موقعیت های شغلی آینده و نیاز بازار شغلی منطقه
در نظر گرفتن موقعیت های شغلی آینده و نیاز بازار شغلی منطقهبحث دیگری که در انتخاب موضوع مقاله مهم است، در نظر گرفتن موقعیت‌های شغلی آینده و نیاز بازار شغلی منطقه شما می‌باشد.
در اینجا یک مثال بیان می‌شود. فرض کنید که ما فردی هستیم که ساکن شمال کشور می‌باشیم و برنامه‌ی زندگی مان نیز به همین صورت است که پس از اینکه تحصیلاتمان را تمام کردیم، در وطن خود در شمال کشور ساکن می شویم. سپس در زمینه‌ی نیشکر تحقیق انجام دهیم. آیا واقعاً این تخصص ما بعداً می‌تواند در آنجا استفاده شود یا اینکه تحقیق ما هیچ ربطی به موقعیت منطقه‌ای ندارد و نیاز و معضل منطقه‌ی ما این نیست؟
اگر قرار است در آن منطقه ساکن شویم، بهتر است که نیازهای منطقه‌ی خودمان را بدانیم و امکانات منطقه را شناسایی کنیم و در همان نیازها تحقیق کنیم که بعدها بتوانیم فرد مفیدی باشیم. اگر این کار را نکنیم و این انتخاب درست نباشد، در منطقه‌ی خودمان ساکن می شویم، قاعدتاً فرد مفیدی نخواهیم بود و به ما مراجعه نخواهند کرد.
در شمال کشور کسی به سراغ ما نمی‌آید که بگوید می‌خواهم نیشکر بکارم، چگونه باید این کار را انجام دهم.
ما در صورتی باید این تحقیق را انجام می‌دادیم که برنامه‌ی زندگی این بود که در جنوب کشور ساکن شویم. بنابراین در این انتخاب حتما باید به این نکته توجه خاص شود و هیچ کس هم نمی‌تواند به شما در این زمینه کمک کند زیرا فقط خودتان میدانید که برنامه‌ی زندگی و برنامه کاری آینده‌تان چه اهدافی را دنبال می‌کند و چه دورنمایی برای زندگی خودتان دارید. وقتی خودتان میدانید، می‌توانید راهکار در نظر بگیرید.
بنابراین توصیه می‌شود که به این موضوع هم توجه لازم را داشته باشید.
در نظر گرفتن تحصیلات آینده و امکان استفاده از تخصص موجود در آینده
در نظر گرفتن تحصیلات آینده و امکان استفاده از تخصص موجود در آیندهدر خصوص دانشجویانی که در دوره‌های کارشناسی ارشد مشغول می‌شوند، یک نکته‌ای وجود دارد.
توصیه‌ی بسیار اکید می‌شود که شما در ابتدای کارشناسی ارشد، اگر می‌خواهید انتخاب موضوع مقاله انجام دهید، به نحوی انتخاب کنید که اگر در دکتری هم ادامه دادید، بتوانید به صورت مکمل همان موضوع را پیش ببرید. این باعث می‌شود که شما در یک تخصص فرد قابلی شوید. اما اگر در مقطع فوق لیسانس یک موضوع انتخاب کنید که آن موضوع در سطح همان فوق لیسانس است و دیگر در مقطع دکتری نمی‌توان روی آن موضوع کار کرد، در مقطع دکتری مجبور می‌شوید موضوع خود را تغییر دهید و این باعث می‌شود که شما به یک متخصص قابل در این زمینه تبدیل نشوید و در دو تا زمینه نصفه‌ونیمه کار کردید.
بنابراین توصیه می‌شود که در همان موقعی که وارد فوق لیسانس می‌شوید، می‌خواهید یک کار تحقیقاتی انجام دهید و انتخاب موضوع مقاله انجام دهید، حتماً به دورنما هم یک نیم‌نگاهی داشته باشید که اگر به فرض دکتری قبول شدید، آیا اصلاً این موضوع قابلیت این را دارد که آنجا برای پایان‌نامه‌ی خود استفاده کنید یا خیر؟
پس حتماً باید این موضوع را نیز مدنظر قرار دهید.