ترجمه کتاب آن هم در بازار کم رونق ایران کار چندان راحتی نیست. گل کردن کتاب های ترجمه شده آن هم در بین خیلی عظیمی از ترجمه هایی که بعضا ناشیانه و بی کیفیت هستند دشوار است.
بنابراین اگر می خواهید یک کتاب ترجمه کنید لازم است که بایدها و نبایدهای این مسیر را به خوبی بدانید. اینکه باید چه کتابی انتخاب کنید؟ چگونه انتخاب کنید؟ کدام اشتباهات را مرتکب نشوید و چگونه کتاب خود را به چاپ برسانید؟ در برخی حوزه ها دست آنقدر زیاد است که ممکن است از ترجمه کتاب پشیمان شوید و عطایش را به لقایش ببخشید. اما ما اینجا هستیم تا به شما بگوییم که چگونه باید یک کتاب را به شیوه اصولی ترجمه کنید. پس همراه ما باشید.
کتاب مورد نظرتان را اصولی انتخاب کنید
فرقی ندارد می خواهید به عنوان یک مترجم فعالیت حرفه ای داشته باشید یا به عنوان بخشی از رزومه تحصیلی یا کاری خود یک کتاب ترجمه کنید، در هر صورت باید بازار هدف خود را در ابتدا مشخص کنید. مخاطبین شما چه کسانی هستند؟ بزرگسالان؟ کودکان؟ صاحبان کسب و کار؟ مادران؟ عاشقان ادبیات داستانی؟ یا دانشجویان؟ سعی کنید کتابی را انتخاب کنید که برای مخاطبین هدف شما کتابی پر فروش، جدید و با حرفهای نو باشد و یا لااقل ترجمه های قوی و با کیفیتی از آن در بازار موجود نباشد.
کتاب های جایزه گرفته معمولا بازار داغی برای ترجمه دارند چرا که پر فروش هستند و مخاطب خود را به سادگی پیدا می کنند. سعی کنید کتابی را انتخاب کنید که موضوع آن برای خود شما نیز بسیار جذاب است و کشش ترجمه آن را در خودتان می بینید.
هزینه های ترجمه را برآورد کنید
قبل از اینکه قدم از قدم بردارید سعی کنید یک برآورد دقیق از هزینه های ترجمه کتاب داشته باشید. داشتن یک تخمین دقیق و نزدیک به واقعیت می تواند شما را در بودجه بندی کمک کند.
انتشارات مورد نظرتان را در همان ابتدا مشخص کنید
آیا می دانستید که بسیاری از انتشارات فقط موضوعات خاصی را پوشش می دهند؟ به عنوان مثال برخی انتشارات صرفا کتاب های روانشناسی را نشر می دهند و برخی دیگر در حوزه های علوم اجتماعی، فلسفه یا ادبیات داستانی فعالیت دارند.
بنابراین با توجه به موضوعی که انتخاب کرده اید، انتشارات مورد نظر خود را انتخاب کنید و پیش از شروع کار با این انتشارات یک گفتمان داشته باشید. مبادا بعد از پایان ترجمه کتاب متوجه شوید که انتشارات مورد نظر شما قصد همکاری با شما را ندارد. بنابراین بهتر است قبل از شروع کار با ناشر قرارداد ببندید.
مطمئن شوید که کتاب مورد نظر ترجمه دیگری ندارد
برای اینکه کتاب شما به فروش بالایی دست پیدا کند باید یونیک باشد. بنابراین نباید ترجمه دیگری از آن در بازار وجود داشته باشد. بدین منظور می توانید به وبسایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی مراجعه کنید. البته این یک قانون الزامی نیست.
چرا که کشور ایران مشمول قانون کپی رایت نمی شود و بسیاری از مترجمان آثار تکراری را ترجمه می کنند. با این حال بهتر است سراغ کتابی بروید که تا کنون ترجمه دیگری نداشته است. اینگونه رقیب دیگری نخواهید داشت که با او بجنگید.
اگر کتابی که دست روی آن گذاشته اید ترجمه های دیگری دارد، بررسی کنید که آیا این ترجمه ها ضعیف هستند یا قوی؟ فروش کتاب ترجمه شده در سال های اخیر چگونه بوده است؟ نظر کاربران را در مورد ترجمه های قبلی بررسی کنید.
اگر کاربران و خریداران معتقدند که هیچ ترجمه خوبی از کتاب در دسترس نیست و ترجمه های فعلی ارزش خرید ندارند، می توانید این ریسک را بپذیرید و کتاب مورد نظر را برای ترجمه انتخاب کنید. اگر بتوانید یک ترجمه قوی ارائه دهید، شما قهرمان اصلی مخاطبان خواهید شد!
از نویسنده و ناشر اصلی کتاب اجازه بگیرید
اگر کتاب مورد نظر و انتشارات مورد نظرتان را انتخاب کرده اید و خیال تان از این بابت راحت شده است، باید از ناشر و مولف اصلی کتاب اجازه ترجمه بگیرید. هر چند که باز هم به دلیل عدم رعایت قانون کپی رایت در ایران این مرحله الزامی نیست.
اما اخلاق حکم می کند که بدون رضایت ناشر و مولف سراغ ترجمه کتاب نروید. کافیست یک ایمیل ارسال کنید و توضیح دهید که می خواهید کتاب را به چه زبانی و در چه کشوری ترجمه کنید. اگر مولف یا ناشر اصلی شرایط خاصی برای شما در نظر گرفت باید این شرایط را در ترجمه خود رعایت کنید.
برای ترجمه، کتاب زبان اصلی را چندین بار بخوانید
زمانی که می خواهید کار ترجمه کتاب را شروع کنید، بهتر است کتاب زبان اصلی را چندین بار مطالعه نمایید. شما به عنوان یک مترجم باید بدانید که داستان از چه قرار است و محتوای کتاب شامل چیست؟ در کتاب قرار است با چه عناوین و سرفصل هایی روبرو شوید و لحن نویسنده اصلی چگونه است. فراموش نکنید که باید در ترجمه کتاب به لحن و ادبیات نویسنده اصلی وفادار بمانید و چیزی را به دلخواه خودتان کم یا اضافه نکنید.
ابزارهای ترجمه را فراهم کنید
شما به عنوان یک مترجم باید خوب بدانید که ترجمه دیگر مانند گذشته نیست که متن اصلی را بگذارید مقابل تان و خط به خط کتاب را ترجمه کنید. این روزها به لطف ابزارهای پیشرفته ترجمه و البته هوش مصنوعی، روند ترجمه کردن بسیار آسان شده است. سعی کنید از ابزارهای قوی، معتبر و حرفه ای برای ترجمه کمک بگیرید. ابزارهایی که بیش از یک مترجم ساده عمل می کنند و به نوعی دستیار شما هستند.
ترجمه کتاب را چندین بار بخوانید و آن را اصلاح کنید
مطمئنا در حین ترجمه کتاب برخی نکات از نگاه نافذ شما دور مانده اند. ممکن است در استفاده برخی جملات اشتباه کرده باشید و یا از برخی اصطلاحات اشتباه استفاده کرده باشید. ممکن است برخی جملات نامفهوم باشند و هنوز برای بهتر شدن جای کار داشته باشند. بنابراین کل متن را چند بار از لحاظ روان بودن، مفهوم بودن و قابل درک بودن بررسی کنید. شما می توانید از افراد دیگر برای خواندن متن کمک بگیرید و از آن ها بخواهید متن شما را از دید یک مخاطب مطالعه کنند.
نهایی کردن ناشر در ترجمه کتاب
اگر از قبل با انتشارات مورد نظرتان صحبت کرده اید می توانید یکراست سراغ همان انتشارات بروید. در غیر اینصورت باید سراغ پیدا کردن یک انتشارات بروید. چنانچه تاییدیه را از ناشر مورد نظرتان گرفتید، می توانید برای چاپ اقدام کنید. معمولا قانع کردن ناشران کار راحتی نیست و ترجمه شما باید بسیار قوی و اصولی باشد. اگر در این مرحله به نتیجه نرسیدید نگران نباشید و نا امید نشوید. بی شک با تلاش بیشتر به نتیجه خوبی خواهید رسید.
تایپ، صفحه آرایی و ویراستاری کتاب
بحث مهمی که در ترجمه کتاب مطرح است، بحث صفحه آرایی و ویراستاری می باشد. تکنولوژی در این بخش به داد مترجمان رسیده است. ابزارهای زیادی برای صفحه آرایی و ویراستاری وجود دارند که می توانید از آن ها استفاده کنید. همچنین می توانید از یک متخصص برای این امر کمک بگیرید.
در بازار داغ کتاب هیچ قانون مشخصی برای ویراستاری و صفحه آرایی کتاب ترجمه شده وجود ندارد. اما اگر نگاهی موشکافانه و دقیق به این بحث داشته باشید می توانید به بهترین نحو ممکن فرآیند ویراستاری را انجام دهید. بسیاری از ناشران از نیروهای خبره خود برای ویراستاری و صفحه آرایی استفاده می کنند.
انجام ترجمه فیلد بسیار مهمی است، که اگر علاقمند به انجام ترجمه مقاله، کتاب و …. هستید به کارشناسان ما پیام دهید.
طراحی جلد کتاب
طراحی جلد کتاب یکی از وظایف ناشر است. اگر دقت کنید متوجه می شوید که هر ناشر طراحی و سبک و سیاق خاص خود را در طراحی جلد کتاب دارد. بنابراین جلد کتاب ترجمه شده شما نیز باید در همان قالب طراحی شود. در نتیجه اگر ناشر از شما نظرخواهی نکرد تعجب نکنید. هر چند که می توانید ایده و نظرات خود را با ناشر در میان بگذارید.
عنوان کتاب را نهایی کنید
عنوان کتاب باید بسیار نزدیک به عنوان اصلی باشد. با این حال گاهی اوقات به دلیلی تفاوت زبان ها ممکن است نیاز به دخل و تصرف شما در تعیین عنوان وجود داشته باشد. اگر تصور می کنید عنوان اصلی کتاب برای مخاطبان فارسی زبان شما گنگ و بی معنی است، می توانید عنوان را نزدیک ترین و با معنا تری عنوان به عنوان اصلی انتخاب کنید.
دریافت مجوزهای نشر کتاب
برای اینکه بتوانید کتاب ترجمه شده را نشر دهید باید اقدام به دریافت شابک و دریافت مجوز ارشاد نمایید. بدون دریافت مجوزهای قانونی امکان چاپ کتاب در تیراژ بالا به صورت رسمی وجود ندارد.
صحافی کتاب و اعلام وصول
مرحله آخر از ترجمه کتاب، صحافی است. در این مرحله شما تمام مجوزها را دریافت کرده اید، صفحه آرایی و ویراستاری را انجام داده اید، جلد کتاب را طراحی کرده اید و عنوان کتاب را انتخاب کرده اید. بنابراین باید کتاب را صحافی و چاپ کنید و بعد از آن در صورت نیاز اعلام وصول نمایید. در واقع بعد از اینکه کتاب به چاپ رسید باید چهار نسخه از کتاب توسط ناشر به ارشاد تحویل داده شود تا برای چاپ در تیراژ بالا تاییدیه های لازم را دریافت کند.
کلام پایانی
ترجمه کتاب به سادگی ترجمه محتواهای اینترنتی نیست. برای ترجمه کتاب باید مراحل خاصی را طی کنید و مجوزهای لازم را دریافت کنید. ترجمه کتاب بی شک هزینه هایی برای شما خواهد داشت که قرار است آن ها را با فروش کتاب جبران کنید. هر چه مهارت، تخصص و تجربه بیشتری در ترجمه کتاب داشته باشید و ترجمه روان، قوی و جذاب تری ارائه دهید، یقینا مخاطبین بیشتری را به ترجمه خود جذب خواهید کرد.